dossier

Theory and methodology

Collected essays on theory and methodology in media studies

Editor: Henk Kleijer

The death of a policeman (october 2012). 2010: A Swiss high official struggles with an alcohol problem. After he commits suicide, his direct superior sends out a press statement, declaring that this problem has never hindered or even influenced the man in his professional duties. It's important in this respect, she stresses, not to overstep the line between work and private life. As if, Hans Durrer comments, alcoholism is some kind of leisure activity. This case, he adds, is exemplary for the general public denial of the realities of alcoholism and the wishfull thinking about its remedies, we observe in the media.

Media/trial: De productie van nieuws in de zaak Van Anraat (maart 2012). Tussen de media en de rechtspraak bestaat een ingewikkelde spanningsrelatie: rechtszaken dienen onafhankelijk te zijn en (journalistieke) media beogen ongehinderd verslag te doen omwille van een 'objectieve berichtgeving'. Dat kan uitlopen op 'trial by media': een situatie waarin de media de reputatie van verdachten of andere deelnemers aan een rechtszaak beïnvloeden vooruitlopend op en/of los van de uitspraak door rechters. Maar, er is nog een andere, meer complexe vorm van beïnvloeding waarin de deelnemers aan een rechtszaak zelf de media op strategische wijze inzetten. Een goed voorbeeld hiervan biedt de geruchtmakende zaak van de van genocide verdachte zakenman Frans van Anraat uit 2005. Aan de hand van semi-gestructureerde interviews gehouden met belanghebbenden in de (journalistieke) productie van nieuws onderzocht Rob Leurs dit geval van 'media/trial.'

"Een heilige man die een veel rechtvaardiger, democratischer en spiritueler regime voorstaat" (maart 2012). De zogeheten "discourse analysis" van Ernesto Laclau en Chantal Mouffe leent zich voor meer dan enkel het vakgebied van de politocologie. Ook binnen het veld van de cultuurstudies opent hun benadering vruchtbare perspectieven. Rob Leurs laat dit zien aan de hand van de beeldvorming van Ayatollah Khomeini in de Westerse media.

Der Tod eines Polizisten (märz 2012). Ein hoher Beamter hat ein Alkoholproblem, seine Vorgesetzten wissen davon. Als der Mann sich das Leben nimmt, behauptet seine direkte Vorgesetzte, dass die Alkoholprobleme seine Arbeit nie beeinträchtigt hätten. Des Weiteren betont sie, es sei wichtig, dass zwischen Arbeit und Privatleben unterschieden werde, ganz so, als ob ein Alkoholiker nur in seiner Freizeit Alkoholiker wäre. Die Massenmedien stellen diese Unterscheidung nicht nur nicht in Frage, sondern verbreiten sie weiter und tragen damit dazu bei, dass Alkoholismus ein gesellschaftliches Tabu bleibt.

Two-dimensional news (july 2010). The journalist' ethic of honesty, Nick Davies writes in his recent book Flat Earth News, "has been overwhelmed by the mass production of ignorance" — a thesis he subsequently illustrates with many examples. Hans Durrer read the book and comments on it.

Reports from the war zones (july 2010). What the papers tell us of ongoing wars, is just a piece of the matter. In his book The Secret Life of War, war reporter Peter Beaumont reveals a bit more of the story, including his own fascination with living in a war zone. Hans Durrer here reflects on his writings.

The utilisation of the internet and the changing dynamic of international politics (april 2009). The Zapatista and the Zapatista-inspired People's Global Action (PGA) were one of the first social movements to utilise the internet to both engage with foreign publics and propel a local struggle on the international stage. From this originated a new social movement that placed its organisational, informational and communicational heart in the internet. Taking a closer look at these non-hierarchical, autonomous, open, polycentric and participatory movements, Maarten Rikken here examines the political perspectives of the internet.

Op zoek naar de wortels van de Britse jeugdcultuur (maart 2009). Vorig jaar baarde David Fowler de nodige opzien met een nieuw boek over de opkomst van de jeugdcultuur in Engeland in de Twintigste Eeuw. Aan de wieg daarvan stonden, zo stelde deze Engelse historicus, niet de jaren zestig of de Beatles maar de jaren twintig en ene Rolf Gardiner. Henk Kleijer bespreekt het boek voor ons.

De onweerlegbare veronderstelling van de Kijkwijzer (oktober 2008). Heeft televisie negatieve invloeden op de kijkers? Over het antwoord op die vraag verschillen de deskundigen van meningen. Er is een groep van deskundigen, voornamelijk mediapsychologen, die doorgaans een bevestigend antwoord geeft en daarmee een gewillig oor vindt bij de beleidsmakers. Daartegenover staan de beoefenaren van de cultuurstudies die de vraag niet alleen negatief beantwoorden, maar zelfs onbelangrijk lijken te vinden. Dat verschil tussen de deskundigen leidt, zo betoogt Vincent Crone, tot een patstelling en daarmee blijft de vraag in feite onbeantwoord.

On asking questions (september 2008). With its enormous bulk of data the Internet promises to answer all our questions, provided we know what we are looking for. For those questions themselves, however, as Hans Durrer argues we have to open up ourselves to the real world.

Sebastião Salgado: Africa (june 2008). Are Sebastião Salgado's photographs, as many people say, presenting a myopic, even neo-colonial picture of the African continent? Discussing the photographer's latest book, Hans Durrer here takes another view.

'Het beest Dutroux' (april 2008). Rob Leurs onderzocht de ontwikkelingen in de berichtgeving over de Zaak Dutroux. Op verbijstering, zo concludeert hij, volgde opluchting. Die beide reacties kunnen worden gezien als de twee kanten van een en dezelfde medaille. Het is het gecombineerde effect van de overweldigende ervaring van het cultureel sublieme. Tegelijkertijd ontbreekt aan de reacties, opvallend genoeg, elke vorm van twijfel en distantie.

Photo Art (märz 2008). Wann wird Fotografie zur Kunst? Auch nach der Lektüre dieses neuen Buches über Fotokunst blieb die Frage für Hans Durrer unbeantwortet.

Fotografisches Sehen (dezember 2007). Hans Durrer nimmt zwei vor kurzem erschienene Bücher über Fotografie — Julian J. Rossigs Fotojournalismus und Rudolf Stumbergers Klassen-Bilder — zum Anlass, über das Sehen vermittels einer Kamera nachzudenken.

From technique to technology (november 2007). The introduction and development of electronic musical equipment meant a fundamental change of the material with which composers work and, consequently, led to a rethinking of the nature of sound and the role of the composer. Recognizing this shift, Theodor W. Adorno tried to answer this problem with the propositions of his Musique Informelle. These, however, fail to contain the possibilities of the "new music," Floris Velema argues. In this respect Adorno's concept of musical material will have to be reinterpreted and expanded to fit in with the current exigencies of Critical Theory.

On reading pictures (october 2007). Susan Sontag doesn't like the migration pictures of photographer Sebastião Salgado. Looking at them, so she writes, compassion can only flounder and whither away in abstraction. Salgado's pictures, Hans Durrer says, can be read very differently, though, if only you let them take you into their reality.

Herr Salgado und Frau Sontag (april 2007). Susan Sontag kann mit den Migrationsfotos von Sebastião Salgado nicht viel anfangen. Ihr Mitgefühl, schreibt sie, komme beim Betrachten "ins Schwimmen" und verflüchtige sich "ins Abstrakte." Salgados Fotos kann man jedoch auch ganz anders lesen, meint Hans Durrer, vorausgesetzt, man sieht genau hin und lässt sich auf sie ein.

On seeing (february 2007). Our human disposition, strengthened by a positivistic world view, has made us all subject to the primacy of vision. So, we tend to believe that what a photograph shows us, must inevitably be true. But, as Hans Durrer argues, the medium has its own reality.

On basic human conditions (july 2006). By our upbringing and social surroundings we are caught in a preformatted web of cultural conditions shaping our perceptions. Are we able to escape this cultural matrix or is even our wish to do so a culturally imposed illusion? Looking into the concepts of habitus and field, Hans Durrer here poses some fundamental questions.

Documentary photography in the 1930s (may 2006). In the wake of the Great Depression two photo documentaries visualised the conditions of work and life of the American farming population, suffering the calamities of drought and economic poverty. Here, Hans Durrer discusses both these projects that were instrumental in defining documentary photography.

Exploitation films in the severe style (december 2004). In his Dead Trilogy, director George A. Romero revived the Zombies as a gruesome image, looking back at us from the mirror of our times. Here, Marco Maurizi analyses this image from an Adornian perspective.

Channel surfing: watching little, seeing lots (september 2004). Channel-surfing, so many have argued, enables the viewer to escape the incessant pressures of advertising and commercialism. On Thursday, January 23, 2003, Robert Nellis sat down during lunch hour with his channel-changer at hand to surf all the available television channels while taking notes on his laptop. The result is this research note which arrives at the opposite conclusion. The "channel-surfing text," Nellis shows, still remains amenable to the modernist concern of commercialization.

Reading photographs (july 2004). Photographs are never clear by themselves. In some way or another, they are only the shattered fragments of the broken mirror of reality and, as they show us their images, we are forced to reconstruct their meaning. Hans Durrer here reflects on the question of how to read photographs.

Politiek als wantrouwen en voorstelling (juni 2003). In veel westerse landen is de laatste tien jaar een sterk maatschappelijk wantrouwen voelbaar in de politiek, dat vooral de traditionele politieke instituties en hun vertegenwoordigers raakt. Draagt de journalistiek daar actief aan bij? In zijn boek De dramademocratrie beantwoordt Mark Elchardus die vraag bevestigend. Henk Kleijer las het kritisch door.

Twenty-five years of Learning to Labour (february 2003). Published in 1977, the book Learning to labour had quite an impact on the social sciences. Reading it, many of those working in the field became aware of the potential of cultural studies and ethnographic research. Last year the Dutch Sociological Association invited the author, Paul Willis, to Amsterdam to celebrate the book's twenty-fifth anniversary. Henk Kleijer and Ger Tillekens met him there for this interview.

Vijfentwintig jaar na Learning to Labour (februari 2003). Cultuur- en mediastudies hebben zich inmiddels een vaste plaats weten te verwerven binnen de universiteiten. Bij de opkomst van dat vakgebied speelde het Britse Centre for Contemporary Cultural Studies (CCCS) een belangrijke rol. Paul Willis droeg daar zijn steentje toe bij met zijn boek Learning to labour uit 1977. Henk Kleijer en Ger Tillekens kijken hier met hem terug op de Britse cultuurstudies.

Ecce robot (february 2003). In 1972 Go Nagai developed his anime Mazinger Z. The series was soon televised and aired in Japan and many other countries, starting the super-robot trend that dominated anime television for over a decade. Taking an Adornian perspective, Marco Maurizi here tries to explain the worldwide fascination for Nagai's robot and its deranged universe.

The mass production of ignorance (december 2002). Over the last years the Media Group at Glasgow University undertook three major studies, looking into the relationship between television news content and the manner in which audiences respond. Greg Philo here discusses the outcomes and their implications.

Television violence is fully harmless (april 2002). In March 2002 five American researchers presented the outcome of their long-term research project in Science magazine. Now at last there is definite scientific proof of a relationship between viewing television and aggressive behavior for adolescents, so they claimed. Reconstructing their data, Ger Tillekens argues that their results are based on a statistical fraud.

One continent under a groove (november 2001). The outer-national identifications and trans-local collectivities of dance culture force us to rethink the theoretical concepts and approaches of cultural studies. But, how? Exploring this question, Ben Carrington and Brian Wilson here take us on a short trip from Chicago to Birmingham and beyond, trying to reformulate the problematic of the "local" and the "global".

Consumption, reception and power (september 2001). Whatever happened to the concepts of ideology and power in media and cultural studies? Last year that question was raised in this journal by Greg Philo and David Miller. Their questioning of the dominant theories in the field evoked a variety of criticisms and comments. Here both authors reply to their critics.

The active audience and wrong turns in media studies (september 2001). In the field of media and cultural studies many researchers have stopped looking for media effects. Instead, they have become obsessed by audience interpretations of "texts". In this essay, an extract from their recent book Market Killing, Greg Philo and David Miller criticise this work on audiences and cultural consumption.

Staccato, swivel and glide (july 2001). "Awopbopaloobob alopbamboom" — what on earth does that mean? Not only is this phrase from Little Richard's Tutti Frutti hard to understand, but so are the lyrics of most rock songs. Rock music often plays games with the comprehensibility of its lyrics. Why? The answer to this question, Christophe den Tandt argues in the present essay, lies in the fact that rock endorses an aesthetics of semi-articulation.

No Foolin' (june 2001). In the late 1960s and early 1970s, in the work of Captain Beefheart and Frank Zappa, Art Rock appropriated the modernist strands of Surrealism and Dadaism. However, Beefheart or Zappa, who of them really was the Surrealist and who the Dadaist? For an answer to that question, Marco Maurizi argues, one has to delve deeper into the strategies of both these forms of anti-Art.

Symbolism and practice (may 2001). A reprint of a theoretical paper, published as Stencilled Occasional Paper SP 13 by the Centre of Cultural Studies of Birmingham (CCCS), treating the subject of pop music and written more than twenty-five years ago, in 1974, by Paul Willis.

The Napster episode (april 2001). In January 2001 some three billion song copies found their way through the peer-to-peer network of Napster. It was a final spurt, as the system had to stop the distribution of commercial recordings on charges of copyright infringement. It is not the first time the recording industry has confronted new media. Consequently, Timothy J. Dowd argues, past episodes provide a purchase on the Napster episode and its possible resolution.

Cultural compliance and critical media studies (december 2000). Since the 1980s the concept of ideology seems to have disappeared completely from the domain of media studies — just when we needed it most, say Greg Philo and David Miller. Hoping to start a debate in media and cultural studies about the engagement of intellectuals with political and social issues, they here call for research on the relationship between what the media tell about the world and the political conclusions drawn by the public.

Popular music studies (november 2000). Why are some works of rock music higher valued than others? For an answer to that question, Motti Regev argues, we should look at the way the producers and the interpreters succeeded in gaining legitimacy and recognition. The authenticity of rock and its musical value are meanings produced for the music by its producers and by its interpreters as part of the strategy of the struggle for recognition. Notice: this essay was originally published in Tracking: Popular Music Studies, 1992, 4, 2.

Asking questions (november 2000). Focusing attention upon a series of core concepts, such as the audience, textual methods, resistance, and postmodernism, Stan W. Denski and David J. Sholle here present a series of fundamental theoretical questions on the topic of popular music studies for the 1990s. Notice: this essay was originally published in Tracking: Popular Music Studies, 1989, 2, 1.

Rocking the vote (august 2000). While Al Gore and George W. Bush are competing for the U.S. presidential election, we take a step back to the elections of 1996. Then, for the first time young people were addressed by campaigns of the record industry and MTV to go voting. How did these two facets of the music industry develop a concern for young voters? And, what are the implications of this new concern? Here we reprint the answers to these questions, offered by Timothy J. Dowd at that time.

Media matters (may 2000). In the United States the debate on media and monopoly is raging. In this debate Robert McChesney, professor of Communications at the University of Illinois at Urbana-Champaign, has shown himself as one of the main critics of corporate media. In November 1999 he visited Boulder, Colorado, to speak at the twentieth anniversary celebration of Left Hand Books. David Barsamian of Alternative Radio seized this opportunity for a lengthy interview.

Video: the access media (may 2000). Though in many respects it still imitates the cinema, video is a new and different medium. It offers new ways for the audience to interact and participate. This abundance of access makes video into a medium with an excess of meanings. Here Tetsuo Kogawa explores these characteristics of video, thereby questioning the conventional categories of sender and receiver in communication theory.

Passion, pop and self control (april 2000). "Sex, drugs and rock 'n' roll": that's the self-proclaimed image of rock culture as we know it since rock 'n' roll and rhythm and blues came of age in the fifties and sixties. Living up to this pose of excess, however, requires a certain amount of self control. In this essay Henk Kleijer and Ger Tillekens delve deeper into this relationship, exploring the absence of the feeling of guilt in pop music, the workings of the double standard of sexuality, and the communicative mechanisms of irony and banter.

Alfred Hitchcock en Jacques Lacan (maart 2000). Volgens de socioloog en psycho-analyticus Slavoj Žižek biedt de psycho-analytische benadering van Jacques Lacan geschikte aanknopingspunten voor een analyse van de populaire cultuur. Henk Kleijer geeft hier een uitgebreide bespreking van het boek Schuins beziend, waarin Žižek onder meer het werk van Hitchcock ontleedt met behulp van Lacan's begrippenkader.

Wat moeten we nu nog met Adorno? (januari 2000). Ger Tillekens bespreekt twee nieuwe boeken van en over Adorno: een heruitgave van Adorno's invloedrijke essay's over de cultuurindustrie met een introductie door Jay Bernstein; en een boek van Robert Witkin over Adorno's denkbeelden over de muziek.

Some writings of Adorno (january 2000). Theodor W. Adorno (1903-1969) and the other members of the first generation of the "Frankfurt School" of Critical Theory were very influential in shaping the philosophical views on modern mass media and popular music. For those who are curious about Adorno's works, this database offers some of his writings on the subjects of culture industry and popular music.

Verstand van popmuziek? (november 1999). Wie heeft meer verstand van popmuziek: de gedistantieerde wetenschapper of de betrokken journalist? Wetenschappers doen misschien wel meer onderzoek, maar toch kunnen nog wel ze iets leren van de journalistiek. Verstand van popmuziek staat, zo betoogt René Boomkens in dit essay, nooit helemaal los van een heel specifieke, zelfs persoonlijke betrokkenheid bij bepaalde popmuzikanten, groepen of stromingen. De aard van de popmuziek zelf maakt dat onmogelijk.

Wij en zij (november 1999). Wie zich vanuit de wetenschap met de populaire cultuur en de populaire muziek bemoeit, krijgt het moeilijk: met de verleiding om binnen het domein van de populaire cultuur een onderscheid te maken tussen "goede" en "slechte" producten, met collega's die de populaire cultuur onbelangrijk vinden, en natuurlijk — wanneer een publicatie aanslaat — met journalisten die menen zelf meer "feeling" te hebben met de populaire cultuur. Gust de Meyer brengt al deze klippen op de ontdekkingsreis van het academisch onderzoek naar de populaire cultuur en de populaire muziek hier voor ons in kaart.

De waarde van popmuziek (oktober 1999). In de popmuziek liggen commercie en cultuur dicht bij elkaar. De culturele kanten zijn moeilijk te scheiden van de economische aspecten. Dat maakt popmuziek tot een lastig onderwerp voor economen. Begin dit jaar promoveerde Wilfred Dolfsma op een studie waarin dit probleem centraal staat. Henk Kleijer en Ger Tillekens werpen een kritische blik op zijn boek.

Afgestemd op gezelligheid (juli 1998). De jaren vijftig worden vaak gezien als een periode van stilstand. De radio geldt daarbij als een geschikt voorbeeld. Onverdroten pakten de omroepen immers de draad op, waar zij die voor de oorlog hadden laten liggen. Of toch niet? In deze bijdrage laten Henk Kleijer en Ger Tillekens zien, dat de na-oorlogse radio in veel opzichten juist uiterst vernieuwend was. De programmering van de radio in de jaren vijftig, zo zeggen zij, berustte op een conviviaal model. Daarmee maakten de radiomakers het toestel toen tot een centrum waar het gezin zich omheen schaarde in een cultuur van huiselijkheid.

Daydream Believer ... (juni 1998). Mensen kunnen zin en betekenis ontlenen aan popmuziek. Dat geldt ook voor het geloof. Bestaat er in die zin een relatie tussen geloof en popmuziek? Staan ze onverschillig naast elkaar? Of zijn het zelfs concurrenten? Over die vragen hielden de pastoraal medewerkers van de krijgsmacht op 18 februari 1997 een symposium in het in het Kontakt der Kontinenten te Soesterberg. Ger Tillekens was een van de inleiders. Hier vind je de volledige tekst van zijn verhaal.