volume 4
juni 2001

De storm van 22 november 1971

RNI Memories (15)

door Hans Knot

De MEBO II, het zendschip van Radio Noordzee, was een oerdegelijk schip, maar een aantal malen stormde het zo hard op de Noordzee en gingen de golven zo zwaar te keer, dat het schip toch in de problemen kwam. Een voorbeeld is de storm die op 22 november 1971 op de Nederlandse kusten beukte en het schip 's ochtends van haar anker sloeg. "De MEBO II, de MEBO II is op drift," zo gaf deejay Leo van der Goot aan de luisteraars door. Hans Knot vat de gebeurtenissen van die dag samen.

Leo van der Goot rapporteert in de ochtend van 22 november 1971 dat de MEBO II op drift is geraakt

Radio maken vanaf zee is niet onder elke omstandigheid een lolletje. Bij sommige deejays bracht een zuchtje wind al een gevoel teweeg van opkomende zeeziekte; een melding van windkracht 2 was voor hen reden genoeg om een lege emmer mee te nemen naar de radiostudio. Andere deejays hadden een veel sterker gestel en gingen zelfs bij windkracht 7 rustig door alsof er niets aan de hand was. Maar, ook de conditie van een zendschip en de plek waar de studio in het schip was gebouwd, bepaalden de windgevoeligheid en daarmee de schommelingen van het schip en de kans op zeeziekte. Om dat te voorkomen diende er altijd een goede ballast op een zendschip aanwezig te zijn, in de vorm van zware oude ankerkettingen dan wel bakken met grint. Daarmee kon een zendschip onder zwaar weer enigszins stabiel blijven liggen. De MEBO II was een degelijk schip met meer dan voldoende ballast, maar ook hier ging het weer een aantal malen zo zwaar te keer dat het schip toch in de problemen kwam. Een voorbeeld daarvan is de storm die op de Nederlandse kusten beukte op 22 november 1971.

Kapitein Jan Harteveld van de MEBO II

Om tien over acht in de morgen van de 22ste november 1971 stuurde de kapitein van de MEBO II, het zendschip van RNI, een bericht uit via de geijkte noodkanalen voor de scheepvaart. Het bericht was gericht aan Scheveningen Radio en bevatte de mededeling dat het zendschip van het anker geslagen was en op drift was geraakt. Even daarvoor had deejay Leo van der Goot — van de Nederlandse service van RNI — al in het programma van Radio Noordzee gewag maakte van de problemen die aan boord waren ontstaan: "Dit is het radiozendschip de MEBO II, het radiozendschip de MEBO II ... Naar de vermoedens van onze kapitein en onze bemanning zijn wij van onze ankers geslagen ... Wij verzoeken u om ons kantoor in Hilversum in te lichten van dit geval ... De MEBO II, de MEBO II is op drift." Van der Goot moet toch wel lichtelijk zenuwachtig zijn geweest, want het kantoor van RNI was eerder al — met de komst van Peter Holland — naar Naarden verhuisd. In zijn bericht meldde hij ook dat de zenders zouden worden stopgezet en dat gebeurde inderdaad toen het zendschip in de nationale wateren terecht was gekomen. Dit was noodzakelijk, aangezien een zendschip dat in nationale wateren uitzendingen verzorgde, ten alle tijde kon worden aangepakt door de regering onder wiens gezag deze nationale wateren vielen. Ook in noodsituaties mocht men geen uitzendingen verzorgen.

Onmiddellijk, nadat de kapitein Scheveningen Radio op de hoogte had gesteld, werd de reddingsboot Bernhard van Leer, die haar thuishaven in Scheveningen had, ingezet om de bemanningsleden zo nodig van boord te halen. Ook stuurde de marine vanaf het vliegveld Valkenburg bij Den Haag een Neptune vliegtuig. Als een speelbal op de golven lag de MEBO II stuurloos als een prooi en inderdaad werd vervolgens door een deel van de bemanning een poging ondernomen over te stappen op de reddingsboot. Later, in de loop van de middag, gelukte het de bemanning van de sleepboot Smitsbank, die inmiddels ook ter assistentie was gearriveerd, een kabel over te hevelen naar het zendschip. Daarna werd het schip door de Smitsbank op sleeptouw genomen. Men sleepte de MEBO II vervolgens weer terug naar internationale wateren en om half vijf in de middag konden de uitzendingen worden hervat. Allereerst werden de luisteraars uitgebreid op de hoogte gebracht van de gebeurtenissen van die dag. Daarna kregen de bemanningsleden de gelegenheid om hun groeten en wensen over te brengen aan hun familieleden.

Kapitein Harteveld doet de groeten aan zijn familie

Leo van der Goot in de kombuis van de MEBO II

De Smitsbank hield het schip vervolgens tot in de loop der avond op sleeptouw, waarna een kleinere sleper, de Thames, deze taak overnam. Deze sleepboot vertrok pas in de ochtend van de 24ste november, aangezien er niet eerder een nieuwe ankerketting, inclusief anker, kon worden geplaatst. Aan boord waren op die bewuste stormachtige dag onder meer Leo van der Goot, Mike Ross, Brian McKenzie, Paul May en Terry Davis. Deze laatste was zo benauwd voor de zware storm dat hij zich liet vastbinden aan de centrale verwarming, die daarna spontaan van de muur knapte. In de loop van de avond werden de programma's voortgezet, alsof er niets aan de hand was geweest. In de nachtelijke uren gaven Mike Ross en Leo van der Goot , in het programma "Skyline" een uitgebreid overzicht van de gebeurtenissen. Uit dit verslag stileerden we de volgende samenvatting:

"Eerst maar even een kort overzicht van datgene wat er allemaal met de MEBO II gebeurde. Tot vijf minuten voor drie in de nacht van gisteren bleef ons zendschip de noordwesterstorm, met een windkracht 11, de baas. Vervolgens brak zowel de kortegolfantenne als de televisieantenne af en enkele uren later, om tien minuten voor acht in de ochtend, zond kapitein Harteveld een SOS-bericht uit, waarin hij meldde dat de ankerketting het had begeven en dat het schip richting de kust dreef. Hij vroeg toen ook meteen om assistentie van de kustwacht en een sleper. Binnen twintig minuten was er een vliegtuig van de marine, dat ons vijf uren in de gaten hield. Om even voor acht uur kondigde Leo aan dat de zenders uit de lucht zouden gaan, gezien we inmiddels in de nationale wateren van Nederland waren aangeland. De bemanning gelukte het een van de reserveankers uit te gooien, dat ons schip tijdelijk in balans hield maar niet sterk genoeg bleek voor de sterke storm."

Robbie Dale informeert de luisteraars voor de TROS op Hilversum 3

MEBO II op drift

"We dreven eigenlijk meer en meer naar de kust toe en we besloten vervolgens dit reserveanker te kappen. De machinist en de technici probeerden ondertussen de motoren aan te krijgen maar het duurde bijna een vol uur voordat deze op volle kracht werkten. Om half negen was de reddingsboot Bernhard van Leer in de directe omgeving om eventueel mensen van boord te halen. Het was eigenlijk onmogelijk voor het schip langszij onze boot te komen. Om tien uur in de ochtend verscheen ook de Koningin Juliana, een reddingsboot uit Hoek van Holland. Ook kwam er nog een helikopter van de marine, met onder meer een aantal journalisten aan boord. Doordat de motoren aan waren gelukte het ons zelf om van het strand weg te blijven. De Smitsbank, een sleper uit Rotterdam, gelukte het vervolgens ons op sleeptouw te nemen en naar rustiger wateren te slepen. Rond vier uur in de middag kwamen we terug in de ether met "Driemaster", gepresenteerd door Nico Steenbergen, en sindsdien zijn we non-stop met onze normale programma's in de ether geweest en zullen we voorlopig, totdat we weer op onze normale ankerpositie zijn teruggekeerd, 24 uur per etmaal in de ether blijven."

"Het zendschip had trouwens bijna geen lading meer aangezien we nog moesten worden bevoorraad en derhalve was het een ware speelbal voor de golven. De toestand op de MEBO II is nu volledig onder controle en de stemming is meer dan uitstekend. We willen kapitein Harteveld bedanken voor zijn buitengewone goede leiding en ook alle bemanningsleden van de reddingsboten en de Smitsbank en de Thames. Radio Noordzee Internationaal is terug in de ether en tot op het moment dat we terug zijn op onze normale positie houden wij U op de hoogte. We liggen nu voor de kust van Noordwijk, hetgeen een totaal andere positie is als gisteren rond deze tijd. Onze huidige positie is 52 graden 16 minuten noord en 4 graden 2 minuten oost. Terry Davis komt net de studio binnen met een kaart en toont ons dat dit even ten noorden van de haven van IJmuiden is, hetgeen niet Noordwijk maar Egmond aan Zee blijkt te zijn. Dat is in ieder geval zeker 24 mijlen verwijderd van Scheveningen, waar we normaal voor de kust verankerd liggen. Vanmorgen waren we zo'n 70 mijlen ten zuiden van Scheveningen, dus we kunnen wel stellen dat we een leuke trip langs de Nederlandse kust hebben gemaakt."

Mark Stuart and Paul May (1971)

"Het is een vroege ontbijtshow voor Leo en de late nachtshow voor Mike. Leo, die trouwens ontzettend veel heeft geslapen. Om negen in de ochtend ging hij in bed. Slechts een kwartier later werd hij wakker gemaakt door Paul May, die dacht dat hij bepaalde lektuur aan het lezen was voordat hij ging slapen. Maar goed, Leo zit er nog steeds en we nemen U mee naar onze nieuwe, oude, positie. Ja, Mike, we liggen inmiddels iets verder op en wel ter hoogte van het voormalige REM-eiland bij Noordwijk. Dat wil niet zeggen dat wij voor anker liggen maar er is een sleepboot, die ons aan een kabel drijvende houdt. Kerels, die het trouwens ontzettend goed hebben gedaan vandaag. Momenteel is het trouwens niet meer zo ruig op zee, een windkracht acht tot negen en we maken totaal geen slagzij meer. Eigenlijk is het allemaal 'Peace en quiet'."

RNI weer terug in de lucht op 22 november 1971 met Nico Steenbergen

"Zullen we eigenlijk veel luisteraars hebben in deze speciale aflevering van "Sky Line"? Als U luistert naar dit programma en U vindt het een bijzondere zaak dat Radio Noordzee onder deze omstandigheden in de ether is, schrijf ons dan een briefje. Als ik zo terugdenk aan de toestand gistermorgen herinner ik me dat alles er zeer druk toe ging aan boord, iedereen was aan het werk maar toch leek alles gecoördineerd te gaan. Ik stuurde het schip, tezamen met Nico Steenbergen, en Mike maakte de sandwiches. Het was trouwens een rare belevenis want de kapitein gaf ons instructies hoe we het schip moesten sturen, verliet de brug — na ons veel geluk te hebben gewenst — en vertrok naar een ander deel van de MEBO II. We voelden ons op dat moment echte zeemannen, hetgeen we ook wel moesten zijn."

Mike Ross (foto: Theo Dencker)

"Wat eigenlijk ook wel leuk is om te vertellen, is dat ik gisteravond naar het nieuws op de televisie zat te kijken en we hoorden dat men vertelde dat er ontzettend veel mensen naar de boulevard van Scheveningen waren gekomen om te kijken of we ook de haven zouden binnenvaren. Ze wisten echter niet hoe wij ons altijd gedragen en dat is zeker niet een kwestie van eenvoudig de gemakkelijkste weg kiezen, hoewel het deze keer niet echt veel scheelde. Koos vertelde dat het slechts een 500 meter scheelde, hoewel Scheveningen Radio ons meldde dat het ongeveer nog 2,5 kilometer was. In ieder geval draaien we maar een plaat voor al die mensen die op het strand waren en zich andermaal in ons hebben vergist."

"Eigenlijk de grappigste opmerking, die gisteren werd gemaakt, moeten we toeschrijven aan Scheveningen Radio. Men zei ons dat, wanneer het helemaal mis zou gaan we assistentie zouden kunnen krijgen van de helikopter. We vonden dat een geweldig idee want in Amsterdam namen we ook nooit het openbare vervoer maar een taxi en dus had ik helemaal geen zin om met die reddingsboot mee te gaan, want dan moet je van die lelijke sprongen maken. We hebben toen gemeld dat dit wel een leuk idee was maar dat we een enorm grote zendmast op het schip hebben staan waardoor het schip erg voorzichtig benaderd moet worden. Even later komt de dienstdoende radioman van Scheveningen Radio met de vraag of we de zendmast niet even zouden kunnen strijken."

Aan dek van de MEBO II (van links naar rechts en van voren naar achteren): Robb Eden, Paul May, Brian McKenzie, Leo van der Goot, Nico Steenbergen en Hans ten Hoge

"Mike komt net de studio binnen met een krat chocolademelk en een aantal blikjes frisdrank. Ja, Leo, als jij een echte drinker was zou je de tranen in de ogen krijgen want in de voorraadkamer is het een grote puinhoop. Allerlei flessen drank die over de vloer liggen, grotendeels kapot. Hoe zou dit gemixed, opgelikt van de vloer, eigenlijk smaken? Met de sigaretten is het ook al slecht gesteld, want datgene dat we nu in de studio hebben is het allerlaatste, hoewel er nog enkele pakjes van die walgelijke zware shag over zijn. We kunnen trouwens rustig stellen dat iedereen aan boord gelukkig is en in goede stemming verkeerd, voorzover je dat kunt zeggen van de slapenden want er zijn momenteel slechts drie personen wakker: Jan de Roode, Mike Ross en Leo van der Goot. Wacht Leo, zojuist komt een ander lid van de bemanning, Theo van Dijk, de studio binnen gelopen met onze nieuwste positie en voor allen die dit willen weten op dit tijdstip: het is precies 52 graden 20 minuten noorderbreedte en 3 graden 59 minuten oosterlengte, hetgeen 17 mijlen buiten de kust van Nederland is."

Op 24 februari was er andermaal een ankerbreuk. Don Allen doet verslag

Ook die keer kwam het zendschip de MEBO II er goed vanaf. In het jaar 1972 brak andermaal de ketting, hoewel dit toen bij lange na niet zoveel publiciteit kreeg als die eerste keer. Het gebeurde in de maand november en het enige dat de luisteraar te horen kreeg was een uiterst korte opmerking van Don Allen die in zijn programma melding maakte van de problemen met het anker. De laatste keer dat de MEBO II problemen had met het slechte weer was op 2 april 1973. Dat was de avond waarop de Norderney, het zendschip van Radio Veronica, op het strand van Scheveningen belandde. Wonder boven wonder bleven verdere ongelukken het zendschip van RNI die dag bespaard en zo konden de deejays en technici blijven doorgaan met het uitzenden van hun uitstekende programma's.

Op 2 april 1973 belandt de MEBO II andermaal in zware storm, maar redt het, terwijl schip van Veronica op het strand van Scheveningen loopt

The sound fragments on this page are copyrighted. They are used here according to the rules of fair use and academic quoting. Take a look at the index of RNI Memories for other installments of this series.