volume 4
september 2001

Henk van der Meyden en de MEBO II

RNI Memories (17)

by Hans Knot

Op 17 februari 1971 — ruim een maand nadat het zendschip weer in handen was van de eerste eigenaren en drie dagen voordat de officiële heropening van RNI zou plaatsvinden — probeerde Henk van der Meyden, de bekende verslaggever van het dagblad De Telegraaf, aan boord van de MEBO II te komen. In deze aflevering van de serie RNI Memories beschrijft Hans Knot hoe dat afliep.

Al eerder kwam in onze serie RNI Memories de berichtgeving over Radio Noordzee Internationaal in de Nederlandse kranten aan de orde. Toen meldden we dat vooral de Telegraaf in die dagen vooraan in de rij stond, als er weer iets over de zeezenders te melden viel. Maar ook in andere kranten viel RNI de nodige aandacht ten deel. Naast Radio Veronica is er geen ander station geweest dan RNI, dat een dergelijke stroom aan artikelen in de Nederlandse dagbladpers opriep. Plakboeken vol kun je vullen met de stukken die over het station zijn geschreven tussen 1968, toen de eerste plannen door de Zwitserse eigenaren Meister en Bollier werden bekend gemaakt, en 1 september 1974, de datum waarop de anti-zeezender-wet in Nederland van kracht werd. Daaronder waren natuurlijk de berichten over de kaping van de MEBO II op 7 januari 1971 door Meister en Bollier.

Maar, ook na september 1974 viel er nog van alles in de kranten te lezen. Het zendschip van RNI, de MEBO II, werd de haven van Slikkerveer binnengesleept, waar het zou worden opgeknapt voor een herstart voor de kust van Libië. De autoriteiten sloegen meteen toe en verzegelden aan boord de zenderkasten. Pas in 1977, toen het schip definitief werd overgedragen aan kolonel Gadaffi van Libië, verslapte de aandacht van de pers. In deze aflevering van onze RNI Memories gaan we terug naar een publicatie van 17 februari 1971 in de Telegraaf, waarin "sterreporter" Henk van der Meyden berichtte over een bezoekje die hij had gebracht aan de MEBO II, verankerd in internationale wateren voor de kust van Scheveningen.

Op de 220 meter middengolf viel de stem van Karel Prior in februari 1971 te horen in een testuitzending van de Nederlandse service die begin maart 1971 in de lucht zou gaan

Op 17 februari 1971 — ruim een maand nadat weer in handen was van de eerste eigenaren en zo'n drie dagen voordat de officiële heropening van RNI zou plaatsvinden — naderde een door de redactie van dagblad de Telegraaf gecharterd jacht het zendschip de MEBO II, dat op dat moment zo'n tien mijl uit de kust van Scheveningen voor anker lag. Bij aankomst van het jacht was het de reservekapitein, die al schreeuwend, pogingen ondernam om de nieuwsgierigen van het zendschip weg te houden en wel met de woorden: "Als er mensen aan boord van ons schip komen, zullen we schieten!" Van der Meyden vroeg vervolgens permissie om alsnog aan boord te mogen komen, waarop de plaatsvervangend kapitein om "een momentje" vroeg. Enkele minuten later was hij terug met de koele mededeling dat er beslist niemand aan boord mocht.

De gebroeders Verweij: Jaap, Bull en Dirk

Van der Meyden vroeg andermaal wat er zou gebeuren als hij aan boord zou gaan, aangezien de toenmalige bemanning ook zonder toestemming van de gebroeders Verweij van Radio Veronica aan boord van de MEBO II was. De Verweij's hadden immers liefst een miljoen gulden aan de Zwitserse eigenaren van het zendschip gegeven en een eigen bemanning aan boord laten plaatsen. De kapitein die namens Radio Veronica aan boord zat, werd eerder door de Zwitserse eigenaren weggelokt met de mededeling dat zijn vrouw ernstig ziek was. Op de tender, die opdat moment langzij lag, zou hij telefonisch contact kunnen opnemen met zijn familieleden. Toen het bleek dat de kapitein om de tuin was geleid en de informatie vals bleek te zijn, poogde hij weer aan boord te komen. Dat werd hem echter onder bedreiging met een pistool verhinderd door de Zwitsers. Daarna hadden de Zwitsers gezorgd voor een vervangende bemanning.

Ook ditmaal werd er met geweld gedreigd. Als antwoord kreeg Van der Meyden namelijk van de plaatsvervangende kapitein te horen: "We hebben geweren aan boord en onze bemanning kan daar best mee omgaan. We hebben trouwens ook brandblusapparaten". Dat de Telegraafverslaggever geschrokken was, bleek uit zijn volgende volzinnen:

"Het is haast niet te geloven dat een dergelijke conversatie gistermiddag nog geen uur varen uit de Scheveningse kust gevoerd werd, maar bij het piratenschip 'Nordsee' houdt men er nog keiharde praktijken op na. Wat kapitein Onnes en de gebroeders Verweij overkwam — zij werden bedreigd met pistolen — kan zich nog wel eens herhalen. De zeeroof speelde zich kort geleden af toen MEBO-kapitein Onnes, die door Veronica aan boord was geplaatst, onder valse voorwendselen van boord werd gelokt en later, onder bedreiging van pistolen, van zijn schip werd gehouden. Dit tekent wel de hele sfeer rond dit schip."

Captain Tom van der Linde, de hoofdverdachte van de bomaanslag op de MEBO II

Al jaren had de redactie van de Telegraaf zich duidelijk "Veronica minded" getoond en de start van een Nederlandse concurrent in de vorm van Radio Noordzee werd ook door Van der Meyden klaarblijkelijk niet erg gewaardeerd. Dat komt ook naar voren in de manier waarop Guus Janssen Jr. in zijn verslag wordt neergezet. Janssen Jr. vertegenwoordigde het Strengholt-concern, het bedrijf dat achter de Nederlandse service van Radio Northsea International zat. Janssen Jr. was, zo meldde Van der Meyden, direct na het incident, gaan uitzoeken hoe het allemaal zat:

"Guus Janssen van Les Editions Basart, een onderdeel van het Strengholt-concern uit Naarden, die vanaf zaterdag op Radio Noordzee gaat uitzenden en nu al proefuitzendingen verzorgt, heeft zich gistermiddag meteen in de zaak gestort en bij de advocaat van de Zwitserse eigenaren, Meister en Bollier, mr. Geleynse, alle contracten tussen de Verweijs en de Zwitsers doorgelezen. Volgens Janssen is het niet waar wat de Verweijs zeggen en is het geheel een juridisch conflict tussen de Zwitsers en de gebroeders Verweij."

Met enig genoegen maakte Van der Meyden duidelijk dat Janssen Jr. kennelijk wel was geschrokken van de ontwikkeling rondom de door hem gehuurde zendtijd bij het schip van Radio Nordsee:

"We zullen het in afwachting van de beslissing van de rechter het nu wel rustiger aan gaan doen en de boel even in de ijskast gaan zetten. Voor de exploitatie van zo'n schip is natuurlijk een hele commerciële organisatie nodig. Daar zullen we nu even mee moeten wachten. We moeten ook nog zien hoe de reclamewereld op deze, nu niet bepaald gunstige, publiciteit voor Radio Noordzee reageert. Pas als die uitspraak van de rechter bekend is zullen we weten hoe we verder moeten gaan."

Volgens de directie van Radio Veronica had men recht om het zendschip te huren voor een onbepaalde periode, maar volgens de advocaat van de Zwitsers had Veronica het schip tot 5 januari 1971 wederrechtelijk bezet en de zenders onklaar gemaakt. Tevens zou men aansprakelijk zijn voor de geleden schade door verlies aan omzet tijdens de weken dat RNI niet in de ether kon zijn. De advocaat zei:

"De Zwitsers hebben de Verweij's aangeboden de een miljoen gulden, die men in september 1970 kreeg, terug te betalen in ruil voor de eigendomspapieren. De Verweij's hebben dit geweigerd en gezegd dat zij gebruik zullen maken van het recht om het schip te huren. Volgens het contract hadden ze dit recht echter niet."

Na de bomaanslag van 15 mei 1971 zonden de RNI-deejays Crispian St. John en Hans ten Hooge een "mayday call" uit

De rechter deed inderdaad een uitspraak, die voor de partijen bindend zou zijn. Die uitspraak luidde, dat de zeeroof had plaatsgevonden buiten het territorium dat onder de Nederlandse wetgeving valt. Derhalve konden de Nederlandse autoriteiten niets konden ondernemen om het schip binnen te halen. Radio Noordzee kon haar uitzendingen dus zonder problemen hervatten, hetgeen enkele dagen later ook zou gebeuren met de internationale service. De Nederlandse uitzendingen zouden begin maart 1971 een aanvang nemen. Dit was voor de Verweij's een onverteerbare zaak, waarna zij mensen inhuurden om de MEBO II, volgens eigen zeggen, zonder geweld, de haven van Scheveningen te laten binnen slepen.

Bull Verweij verlaat de rechtbank na zijn veroordeling voor de bomaanslag

De ingehuurde duikers beslisten echter anders en plaatsten een brandbom in de machinekamer, die op 15 mei 1971 de MEBO II deels in brand zette. Zowel Bull Verweij, de opdrachtgever, als de drie duikers, werden veroordeeld tot een langdurige vrijheidsstraf en tevens betekende dit incident dat de regering ging ingrijpen. Nog steeds denken vele voormalige medewerkers van Radio Veronica en Radio Noordzee dat wanneer de bomaanslag niet was gepleegd de anti-zeezender-wet er in 1974 niet was gekomen.

The sound fragments on this page are copyrighted. They are used here according to the rules of fair use and academic quoting. Take a look at the index of RNI Memories for other installments of this series.