volume 2
februari 2000

Roerige weken voor de laatste zeezender

Arutz Sheva overvallen door politie en de MV King David en de MV Eretz Hatzvi door een storm

door Hans Knot

In november 1999 bracht Martin van der Ven een bezoek aan Israël. Hij luisterde daar naar de laatste zeezender, Radio Arutz Sheva, en maakte een boottocht naar de beide zendschepen die daar nog liggen — de MV King David en de MV Hatzvi. Hij deed daarover verslag in het essay The world's last offshore radio station(s). Tijdens zijn bezoek leken het station en de schepen in rustig vaarwater te verkeren. Maar niet veel later veranderde dat. Hans Knot geeft hier een overzicht van wat er zoal de afgelopen anderhalve maand is voorgevallen.

Een mysterieus schip. Op 14 november 1999 verliet Martin van der Ven Israël. Vanuit het raampje van het vliegtuig maakte hij nog een foto: als twee kleine stipjes dobberden de beide zendschepen, de MV King David en de MV Hatzvi, nog rustig in de Israëlische kustwateren. Die rust zou echter niet lang duren. Op 12 december las Mike Brand tot zijn verbazing in het Hebreeuwse dagblad "Yediot Achronot", dat er een mysterieus schip voor anker lag voor de kust van Tel Aviv. En, jawel, het dagblad was er achter gekomen dat het de naam "King David" droeg. Het Israëlische ministerie van Verkeer was klaarblijkelijk wakker geworden en had een delegatie naar het schip gestuurd, vergezeld door een politie-escorte, om pooshoogte te nemen. Dat het schip — het voormalige zendschip van Arutz 2000 — al meer dan 1,5 jaar ongebruikt voor de kust van Tel Aviv ligt verankerd, was aan het ministerie en de journalisten klaarblijkelijk ontgaan. Hoewel het schip in de kustwateren ligt, stond de bemanning de autoriteiten niet toe om aan boord te komen. De autoriteiten dreigen met een grootscheepse politie-inval.

Mike Brand faxte het bericht over de King David in "Yediot Achronot" door aan Martin van der Ven

Een overval. Die aanval op de King David komt echter niet. Het eerste nieuws komt van een andere kant. Op maandag 27 december 1999, rond 11 uur in de ochtend, plaatselijke tijd, heeft, bericht Arutz Sheva dat een groep van liefst 100 politiemannen de kantoren en studio's van het radiostation heeft overvallen. Ze hadden een officiële toestemming het gehele complex te doorzoeken. Als reden werd aangegeven dat er uitzendingen vanaf land waren verzorgd, waarbij men officieel als landpiraat de wet had overtreden. Eén van de eerste zaken die in beslag werden genomen waren de computers, waarop de internetpagina's van het station werden bijgehouden. Hierdoor kunnen er geen internationale programma's meer worden verzorgd via het internet en is men totaal afhankelijk van de zenders aan boord van het schip. Mede vanwege de inbeslagname kan hier duidelijk worden gesproken van een inbreuk op de vrijheid van meningsuiting via internet.

Advocaten. Slechts een uur na de inbeslagname werd al een verklaring uitgebracht waarin de advocaten van Arutz Sheva alle in beslag genomen apparatuur terugeisten en een verwerping van het huiszoekingsbevel eisten. Inmiddels waren de programma's via de AM en FM normaal te horen. Men maakt daartoe gebruik van een studio elders in Israël, evenals van de voorzieningen aan boord van het zendschip. Om half twee in de middag ontvangen we het bericht dat er non-stop muziek wordt gedraaid, af en toen onderbroken door nieuwsuitzendingen. Hierin wordt onder meer gemeld dat honderden luisteraars zich inmiddels bij de studio's aan land hadden verzameld als een stil protest tegen de inbeslagname van de apparatuur.

Een verklaring. Niet veel later verklaarde een Knesset-vertegenwoordiger, van de rechtse nationale eenheidspartij, dat de regering interfereerde met de vrijheid van spreken en dat de overval onterecht had plaatsgevonden omdat Arutz Sheva door dezelfde regering negen maanden eerder tot een legaal station was verklaard. De nieuwsdienst van het station verklaarde tevens dat de politie en ambtenaren van het ministerie voor communicatie, die bij de overval waren betrokken, tevens de studio's hadden verlaten. Ze zouden geen studio-apparatuur mee hebben genomen. Men zou tot een tijdelijke overeenkomst zijn gekomen met de leiding van Arutz om de apparatuur wel af te koppelen maar niet mee te nemen. Daarbij zou van de zijde van Arutz toegezegd zijn de apparatuur tot nader order niet weer zou worden aangesloten. Wel werden de internetcomputers meegenomen.

Schade. Drie uur na het begin van de overval werd op het nieuws bekend gemaakt dat er wel grote schade in de studio was aangericht. Kabels waren kapot getrokken, microfoons van de standaard gerukt. Ook werd bekend gemaakt dat de politie geweld moest gebruiken en de deuren moest forceren van het gebouw en wel omdat de mensen van Arutz op geen enkele wijze vrijwillige toegang tot het studiocomplex wensten te geven. Ook zouden er gevechten zijn uitgebroken waarbij diverse gewonden zouden zijn gevallen, waaronder de directeur van het internetgebeuren van Arutz Sheva. Verder werd gemeld, dat de raid is niet in opdracht van het ministerie voor communicatie was uitgevoerd maar door de hoofdofficier van justitie.

Misleiding. Aangenomen wordt dat de politie om de tuin is geleid door kopstukken die nog steeds tegen de uitzendingen zijn en een oneerlijke doorbraak wensten te forceren, om te voorkomen dat Arutz Sheva spoedig een officiële licentie aan land zal krijgen. Wel meldde een woordvoerder van de politie de ochtend van woensdag 29 december, dat er onmiddellijk weer zou worden ingegrepen wanneer de internetuitzendingen weer zouden worden hervat. Het gegeven dat het station bij de overval via alle frequenties gedurende twee minuten uit de ether was, waarna de programma's vanaf boord werden voortgezet, geeft aan dat men inderdaad vanaf land, en dus illegaal haar programma's verzorgt. Dit kan in de toekomst leiden tot vervelende consequenties voor het station. Uiteraard zal een rechtszaak volgen met eventueel als gevolg een totale verbanning uit de ether.

Veel geld. Zoals gebruikelijk wordt rond de jaarwisseling een inzamelingsactie gehouden onder de luisteraars van Arutz Sheva, zo ook dit jaar. De opbrengst komt ten goede aan het station zelf. Dit om de vernielde apparatuur te kunnen laten herstellen en een mobiele studio te kunnen inrichten. Er wordt, zo blijkt op zondag 2 januari, binnen twee dagen een bedrag van liefst 600.000 dollar binnen gehaald. Dat is ruim 1,4 miljoen gulden, hetgeen getuigt hoe populair het station bij rechts georiënteerde Israëliërs is.

De krantenfoto van het gestrande schip

Hevige storm. Met de King David gaat het in die tijd minder goed. De natuurkrachten laten zich gelden. Op woensdag 5 januari treft de hevigste storm sinds jaren de kust van Israël. Diverse schepen kwamen in nood, terwijl een schip of het strand van Tel Baruch werd geworpen. Het gestrande schip zou, aldus de eerste berichten, zou een vissersschip zijn. Bij bestudering van de krantenfoto zag Mike Brand echter al snel dat het hier de MV King David betrof. Op de foto waren de karakteristieke kenmerken van het voormalige lichtschip dat drie jaar geleden in Southampton is omgebouwd, immers duidelijk herkenbaar.

Een uitgestelde stemming. Op vrijdag 14 januari wordt bekend, dat de voorbereidingen tot wetswijziging van een wet, waarmee Arutz Sheva eerder werd toegezegd een licentie te krijgen, waarschijnlijk op zondag in het de Israëlische regering in stemming wordt gebracht. De ministers Beilin en Ben-Eliezer hebben hiertoe aangedrongen. Met het voorstel zou er geen licentie voor Arutz Sheva komen. Op de betreffende zondag wordt de geplande stemming inzake de wetswijzigingen van de mediawet binnen de Israëlische regering, echter uitgesteld tot nader te bepalen datum. Een reden voor het uitstel wordt niet bekend gemaakt. Hierdoor moet Arutz Sheva andermaal wachten op uitsluitsel inzake het al dan niet verkrijgen van een landelijke licentie.

Naar veilige plek. Op dinsdag 18 januari is het zendschip van Arutz Sheva opnieuw gedwongen een veilige plek op te zoeken. Voor Israël is voor deze week weer een zeer zware storm voorspeld en aangezien het zendschip dicht bij de kust voor anker ligt bestaat de kans dat tijdens de storm het schip zal stranden. Derhalve is besloten een veilige plek te zoeken. Niet duidelijk is geworden of de organisatie heeft gekozen voor een ligplaats in een haven, bijvoorbeeld Ashdod, of een plek verder in internationale wateren op te zoeken. Ook werden de uitzendingen vanaf het schip stopgezet; wel vielen de internetuitzendingen als normaal te beluisteren.

Terug in de ether. Na vier dagen van stilte werden op zondag 23 januari de diverse uitzendingen van Arutz Sheva zowel via de AM als de FM weer opgestart. Het bleek dat, na overleg met politie, havenautoriteiten en de marine, het schip voor de duur van de storm werd afgemeerd in de haven van Haïfa. Toen de storm afnam is het schip, de MV Eretz Hatzvi, weer naar zee vertrokken om de uitzendingen te kunnen hervatten. De autoriteiten hebben de organisatie tijdens het verblijf in de haven geen strobreed in de weg gelegd.

De foto's van de gestrande King David werden op 13 januari 2000 door Mike Brand gemaakt aan het strand van Tel Baruch.