In de jaren vijftig en zestig — en ook later nog — zond Radio Luxembourg 's avonds en 's nachts Engelstalige programma's uit met populaire muziek die ook in Nederland druk werden beluisterd. Tijdens de Kerstdagen van 1998 werden er via een satelliet enkele herinneringsprogramma's uitgezonden. Eric Wiltshir merkte toen op, dat het eigenlijk wel tijd werd om het vermaarde station te laten terugkeren. Op dat moment nam niemand deze opmerking serieus. Een jaar later lijkt het er toch van te gaan komen. Hans Knot bericht over de laatste stand van zaken.
1
Medio juni 1999 druppelden de eerste berichten binnen rond de plannen tot een herstart van het fameuze Radio Luxembourg. Ver voor de Tweede Wereldoorlog was het roemruchte station al actief vanuit het Groot-Hertogdom Luxemburg met uitzendingen onder meer gericht op Groot-Brittannië. Vooral in de jaren vijftig, zestig en zeventig was het station ontzettend populair met haar Engelstalige programma's die in de avond en nachtelijke uren via de 1440 kHz werden uitgezonden. In 1989 kwam er een eind aan die uitzendingen, waarbij nog eenmaal alle toppers van toen voorbij kwamen. Velen herinneren zich ongetwijfeld Tony Prince, Bob Stewart, Mike Hollis, Kid Jensen, Benny Brown, Stuart en Ollie Henry, Barry Alldis, Kenny Everett, Paul Kaye, Roger Day, Simon Dee en tientallen andere grote namen die onze avonden "colourful" invulden. Programma's die ofwel rechtstreeks vanuit Villa Louvigny in Luxemburg ofwel vanuit Londen (38 Hertfordstreet) werden gepresenteerd. Na de close-down van de 208 werd nog enige tijd via de satelliet programma's uitgezonden in het Engels. Toen die in 1991 stopten, bleven nog slechts de Duitstalige programma's over.
"This is Radio Luxembourg: tune in." De "gong" tune van Radio Luxembourg, die in de jaren veertig werd gebruikt door Geoffrey Everill
2
Tijdens de Kerstdagen van 1998 werden er via een satelliet, enkele herinneringsprogramma's uitgezonden waarbij Eric Wiltshir onder meer zei dat het eigenlijk wel tijd werd om het vermaarde station te laten terugkeren. Op dat moment nam niemand deze opmerking serieus. Eric, in dienst van Merlin Network en verantwoordelijk voor de invulling van de zendtijd, had zelf ook niet het idee dat Radio Luxembourg ooit weer terug zou komen. Totdat hij in maart 1999 plotseling werd gebeld vanuit Luxemburg. Vertegenwoordigers van CLT/Ufa, de onderneming verantwoordelijk voor alle RTL-activiteiten, wilden met Eric van gedachten wisselen om te kijken of een terugkeer realiseerbaar zou zijn.
3
Reden genoeg om Eric begin december op te zoeken in Londen. Hij pikte ons op bij het Victoria Street station om in een pub over zijn ervaringen te spreken. Maar het duurde rond de drie kwartier alvorens we daar uiteindelijk aankwamen. Reden was dat Eric ons eerst wilde rondrijden door Londen om aan te tonen dat de testuitzendingen, die op 1 december een aanvang hadden genomen, zondermeer uitstekend doorkwamen in het hart van Londen. Met een vermogen van 300 kW werd het signaal uitgezonden, daarbij gebruik makend van de modernste apparatuur. Wat een verschil met het geluid van het immer "fadende" Radio Luxembourg in het verleden. Eric vertelde dat CLT/Ufa gebruik maakte van zogenaamde monitoring-stations in geheel Europa: "Hierbij wordt voornamelijk gebruik gemaakt van gelicenceerde zendamateurs en DX'ers, die het tot hun hobby hebben gemaakt stations te beluisteren op ontvangstkwaliteit. Zowel vanuit Italië, Duitsland, Engeland, Frankrijk en Scandinavië hebben we uitstekende ontvangstrapporten binnen gekregen. We zijn er dan ook van overtuigd dat het station een succes kan worden. Als we eenmaal definitief in de ether zijn zal het vermogen worden verdubbeld. Dus kan het gewoonweg niet mis gaan met de ontvangstkwaliteit. Voorlopig wordt het signaal van het Duitstalige Super RTL van de satelliet op de middengolf gezet en zijn we af en toe in de avonduren daarmee aan het testen. Dit doen we ook om nog enkele toekomstige sponsors te kunnen overtuigen van het sterke signaal dat we er in de toekomst uit zullen sturen."
4
Direct nadat in augustus jongsleden het eerste officiële persbericht over de eventuele terugkeer van Radio Luxembourg was gestuurd naar een beperkte groep van relaties, leek het alsof het nieuws al praktisch in alle kranten had gestaan. Eric en zijn collega's wisten niet wat hen overkwam. Honderden reacties en gelukwensen kwamen via E-mail binnen. Het aantal sites waarop de naam Radio Luxembourg was terug te vinden, verdubbelde in enkele weken van 800 naar ruim 1.600. De mailservice, waarin geïnteresseerden op de hoogte worden gehouden van alle ontwikkelingen, heeft een bestand van 3.000 personen. Ook werd men door tal van radiostations in Europa benaderd met het verzoek om in de toekomst het programma in de avonduren via FM dan wel de kabel te mogen heruitzenden. Er is zelfs een station in Schotland dat al een contract heeft getekend waarbij men minimaal 16 uur per etmaal het signaal van de satelliet zal afhalen en heruitzenden. Het betreft hier Isle FM, dat voor de rest alleen religieus getinte programma's brengt.
5
Op de vraag waarom eigenlijk al in augustus een persbericht werd verstuurd en daarna het geruime tijd stil bleef, meldde Eric: "Nadat we in maart uitgebreide besprekingen hadden gevoerd in Luxembourg, kwamen de vertegenwoordigers van CLT/Ufa, onder leiding van topman André Schultz, een aantal malen naar Londen. Al vrij snel bleken de toekomstige partners vrij dicht tot elkaar te komen en afgesproken werd dat CLT/Ufa de nodige apparatuur en zendfaciliteiten zou leveren. In ieder geval stelden ze via de 1440 kHz, ofwel de 208 meter, te willen uitzenden, evenals via transponder 13 (7.38/7.56 gHz) analoog als wel via een digitaal kanaal. Ook stelde men voor uitgebreid internet te gaan inbrengen als het nieuwe radiomedium. Dit uiteraard met het doel de luisteraars buiten Europa te kunnen bereiken. Van daaruit zijn we ook gaan werken aan het opzetten van de benodigde contracten en een aardig dik boekwerk vertelt ons wat we in de toekomst wel en niet mogen doen. Op 10 augustus is vervolgens een licentie aangevraagd bij de regering in Luxemburg met in de gedachte dat het een kwestie van weken zou zijn alvorens de licentie zou worden verleend." Toch zou het nog lange tijd duren alvorens de licentie daadwerkelijk afkwam. De verkiezingen voor een nieuwe regering stonden voor de deur en de aanvraag bleef op een bureau liggen. Pas toen duidelijk werd dat de juiste partij de verkiezingen had gewonnen, werd er andermaal druk uitgeoefend om de licentie zo snel mogelijk door te laten komen. Persoonlijke handtekeningen van de Premier van Luxemburg en de minister voor Communicatiezaken sieren sinds 4 november de officiële licentie.
"This is Radio Luxembourg, your station of the stars." De tune van het programma Music Scene '66 uit de jaren zestig
6
De drie partijen die in de nieuwe opzet van CLT/Ufa zijn betrokken, denken ruim twee jaar te kunnen draaien zonder de benodigde reclame. Dit houdt echter niet in dat men reclameloze radio zal maken. De partijen zijn: CLT/Ufa, Davric Productions (Wiltshir) en Square Mile. Deze laatste onderneming is een financieringsbedrijf uit de City van Londen en de directeur is de voormalige popzanger Gary Wright. Eric: "De kosten voor de uitzendingen zijn bij lange na niet zo hoog als in het verleden. Het gebruik van internet scheelt enorm veel in vergelijking met de dure muzieklijnen, zoals in het verleden werden gebruikt. Ik denk dat we evenveel kwijt zijn voor een week aan programmering als voorheen voor één avond aan programma's. Ook hebben we niet een groot team in Luxemburg. Slechts een klein deel van de programmering zal vandaar komen. Verder werkt een grote groep presentatoren vanuit een studio nabij de Towerbridge Street in Londen en wordt er gebruik gemaakt van een studio in Noord Engeland. Ook zal "The Emperor Rosko" rechtstreeks vanuit Los Angelos dagelijks zijn programma gaan presenteren. De overheadkosten zijn aanzienlijk lager omdat de programmamakers per programma-uur worden betaald. Naast de bekendere deejays zal een aantal jonge talenten aan de bak komen, die tijdens de dagprogrammering shows gaan presenteren. Ook deze zullen op freelance basis gaan werken."
7
Op de vraag wie er definitief als bekende deejays zullen meedoen, kon Eric het volgende melden: "Mike Knight zit nog steeds in Luxemburg en wordt de verantwoordelijke man voor de studio's en de programma's in The Grand Duchy. Daarnaast hebben de volgende deejays inmiddels toegezegd een wekelijks programma te gaan presenteren: Dave Cash (voormalig Radio London) zal de wekelijkse hitlijst van gouwe ouwe gaan doen. Shaun Tilney, die voorheen bij Radio Caroline en Radio Luxembourg werkte, keert ook terug evenals Mike Hollis. We hebben een contract met Emperor Rosko die een dagelijkse show presenteert, dat trouwens twee keer zal worden herhaald. Jody Scott zal van de partij zijn en zij was eerder korte tijd werkzaam in Luxemburg. Ze is onder de naam Judy Murphy bekend uit de jaren tachtig als deejay bij Radio Caroline. Een andere voormalige Caroline-deejay, Johnny Reece, keert ook terug terwijl we tevens een fantastisch nieuw talent zullen brengen. Het gaat om een vrouwelijke deejay, Sarah, die bij Caroline in de satelliet-programmering werkt en ook bij Liberty Radio in dienst is. Tenslotte kan ik Lee Williams noemen, die wekelijks een country-programma zal presenteren. Al deze medewerkers zullen in ieder geval via de middengolf in de avondprogrammering te horen zijn."
8
Zodra het station officieel van start gaat, zullen via Mpac vijf keer per week vanuit Londen de benodigde commercials en promo's worden doorgestuurd naar de betreffende medewerkers en de studio in Luxemburg. Men zal het oude format van Radio Luxembourg geheel opnieuw invoeren. Daarbij zullen natuurlijk niet alleen de hedendaagse hits, maar ook veel ouwe nummers ten gehore worden gebracht, waaronder de nodige soulplaten en discomuziek. Bepaalde nieuwe muzieksoorten, zoals bijvoorbeeld hiphop en techno, zullen in ieder geval niet via Radio Luxembourg te horen zijn. Ook zullen de bekende slogans vanuit het verleden opnieuw worden ingevoerd. Op de vraag of we in de toekomst ook weer road-shows krijgen zei Eric: "We hebben daar uitgebreid over gepraat, maar de tijd is niet meer rijp voor deze vorm van promotie. Wel zullen we op de zaterdagavonden "Club 208" worden ingevoerd. We zullen dus vanuit een bepaalde club gaan uitzenden waarbij het luisterpubliek andermaal kennis kan maken met ons presentatieteam, waarbij we ons vooral richten op het publiek van boven de 25 jaar."
9
Natuurlijk is een station zonder reclame financieel niet haalbaar. Wilsthir wist ons te melden dat er al sponsors zijn: "We hebben al een sponsor die voor een maand voor 50.000 Pond zendtijd heeft gekocht. Een kledingbedrijf heeft ook al een langdurig contract getekend. Goed verlopen zijn verder de onderhandelingen met een overheidsinstelling die een zakelijk nieuwsprogramma gaat brengen. Wat in ieder geval niet zal gebeuren is reclame voor sigaretten. Dit is namelijk met ingang van 2000 in Europa verboden. Ook zullen we beslist geen reclame gaan maken voor zogenaamde Adult Channels. Ze stonden in de rij om zendtijd te kopen maar met seks willen we op de radio niet te maken hebben. Ook zal er geen ruimte zijn voor promotie van 06-nummers en zal er geen verkoop via de radio plaatsvinden van cd's. Natuurlijk zullen we, in beperkte mate, wel eigen artikelen gaan promoten. Te denken valt aan T-shirts, baseball-caps, buttons en dergelijke."
De herkenningsmelodie van het hit-programma Top Twenty Show, dat van 1959 tot 1966 werd gepresenteerd door Barry Alldis
10
Er waren ook plannen om het Caroline-schip te gaan gebruiken voor promotie. Daarover wist Wiltshir te melden dat er het idee was om aan boord een porta-cabin neer te zetten voor een openingsparty. Van Peter Moore hoorden we echter dat er telkens een andere datum werd genoemd voor verdere onderhandelingen en dat eigenlijk mag worden aangenomen dat het niet zal doorgaan. De plek, in de Dockyards van Londen, die was gereserveerd, is inmiddels aan een andere organisatie toegewezen. Het wordt afwachten of Eric en de zijnen de komende maand daadwerkelijk kunnen realiseren wat ze in gedachten hebben en of we weer met volle teugen kunnen genieten van "The Station of the Stars, Radio Luxembourg, the Great 208."
Op de geluidsfragmenten bij dit artikel rusten copyrights. Ze worden hier gebruikt volgens de regels van "fair use" en "academic quoting".
Medio juni 1999 druppelden de eerste berichten binnen rond de plannen tot een herstart van het fameuze Radio Luxembourg. Ver voor de Tweede Wereldoorlog was het roemruchte station al actief vanuit het Groot-Hertogdom Luxemburg met uitzendingen onder meer gericht op Groot-Brittannië. Vooral in de jaren vijftig, zestig en zeventig was het station ontzettend populair met haar Engelstalige programma's die in de avond en nachtelijke uren via de 1440 kHz werden uitgezonden. In 1989 kwam er een eind aan die uitzendingen, waarbij nog eenmaal alle toppers van toen voorbij kwamen. Velen herinneren zich ongetwijfeld Tony Prince, Bob Stewart, Mike Hollis, Kid Jensen, Benny Brown, Stuart en Ollie Henry, Barry Alldis, Kenny Everett, Paul Kaye, Roger Day, Simon Dee en tientallen andere grote namen die onze avonden "colourful" invulden. Programma's die ofwel rechtstreeks vanuit Villa Louvigny in Luxemburg ofwel vanuit Londen (38 Hertfordstreet) werden gepresenteerd. Na de close-down van de 208 werd nog enige tijd via de satelliet programma's uitgezonden in het Engels. Toen die in 1991 stopten, bleven nog slechts de Duitstalige programma's over.
Tijdens de Kerstdagen van 1998 werden er via een satelliet, enkele herinneringsprogramma's uitgezonden waarbij Eric Wiltshir onder meer zei dat het eigenlijk wel tijd werd om het vermaarde station te laten terugkeren. Op dat moment nam niemand deze opmerking serieus. Eric, in dienst van Merlin Network en verantwoordelijk voor de invulling van de zendtijd, had zelf ook niet het idee dat Radio Luxembourg ooit weer terug zou komen. Totdat hij in maart 1999 plotseling werd gebeld vanuit Luxemburg. Vertegenwoordigers van CLT/Ufa, de onderneming verantwoordelijk voor alle RTL-activiteiten, wilden met Eric van gedachten wisselen om te kijken of een terugkeer realiseerbaar zou zijn.
Reden genoeg om Eric begin december op te zoeken in Londen. Hij pikte ons op bij het Victoria Street station om in een pub over zijn ervaringen te spreken. Maar het duurde rond de drie kwartier alvorens we daar uiteindelijk aankwamen. Reden was dat Eric ons eerst wilde rondrijden door Londen om aan te tonen dat de testuitzendingen, die op 1 december een aanvang hadden genomen, zondermeer uitstekend doorkwamen in het hart van Londen. Met een vermogen van 300 kW werd het signaal uitgezonden, daarbij gebruik makend van de modernste apparatuur. Wat een verschil met het geluid van het immer "fadende" Radio Luxembourg in het verleden. Eric vertelde dat CLT/Ufa gebruik maakte van zogenaamde monitoring-stations in geheel Europa: "Hierbij wordt voornamelijk gebruik gemaakt van gelicenceerde zendamateurs en DX'ers, die het tot hun hobby hebben gemaakt stations te beluisteren op ontvangstkwaliteit. Zowel vanuit Italië, Duitsland, Engeland, Frankrijk en Scandinavië hebben we uitstekende ontvangstrapporten binnen gekregen. We zijn er dan ook van overtuigd dat het station een succes kan worden. Als we eenmaal definitief in de ether zijn zal het vermogen worden verdubbeld. Dus kan het gewoonweg niet mis gaan met de ontvangstkwaliteit. Voorlopig wordt het signaal van het Duitstalige Super RTL van de satelliet op de middengolf gezet en zijn we af en toe in de avonduren daarmee aan het testen. Dit doen we ook om nog enkele toekomstige sponsors te kunnen overtuigen van het sterke signaal dat we er in de toekomst uit zullen sturen."
Direct nadat in augustus jongsleden het eerste officiële persbericht over de eventuele terugkeer van Radio Luxembourg was gestuurd naar een beperkte groep van relaties, leek het alsof het nieuws al praktisch in alle kranten had gestaan. Eric en zijn collega's wisten niet wat hen overkwam. Honderden reacties en gelukwensen kwamen via E-mail binnen. Het aantal sites waarop de naam Radio Luxembourg was terug te vinden, verdubbelde in enkele weken van 800 naar ruim 1.600. De mailservice, waarin geïnteresseerden op de hoogte worden gehouden van alle ontwikkelingen, heeft een bestand van 3.000 personen. Ook werd men door tal van radiostations in Europa benaderd met het verzoek om in de toekomst het programma in de avonduren via FM dan wel de kabel te mogen heruitzenden. Er is zelfs een station in Schotland dat al een contract heeft getekend waarbij men minimaal 16 uur per etmaal het signaal van de satelliet zal afhalen en heruitzenden. Het betreft hier Isle FM, dat voor de rest alleen religieus getinte programma's brengt.
Op de vraag waarom eigenlijk al in augustus een persbericht werd verstuurd en daarna het geruime tijd stil bleef, meldde Eric: "Nadat we in maart uitgebreide besprekingen hadden gevoerd in Luxembourg, kwamen de vertegenwoordigers van CLT/Ufa, onder leiding van topman André Schultz, een aantal malen naar Londen. Al vrij snel bleken de toekomstige partners vrij dicht tot elkaar te komen en afgesproken werd dat CLT/Ufa de nodige apparatuur en zendfaciliteiten zou leveren. In ieder geval stelden ze via de 1440 kHz, ofwel de 208 meter, te willen uitzenden, evenals via transponder 13 (7.38/7.56 gHz) analoog als wel via een digitaal kanaal. Ook stelde men voor uitgebreid internet te gaan inbrengen als het nieuwe radiomedium. Dit uiteraard met het doel de luisteraars buiten Europa te kunnen bereiken. Van daaruit zijn we ook gaan werken aan het opzetten van de benodigde contracten en een aardig dik boekwerk vertelt ons wat we in de toekomst wel en niet mogen doen. Op 10 augustus is vervolgens een licentie aangevraagd bij de regering in Luxemburg met in de gedachte dat het een kwestie van weken zou zijn alvorens de licentie zou worden verleend." Toch zou het nog lange tijd duren alvorens de licentie daadwerkelijk afkwam. De verkiezingen voor een nieuwe regering stonden voor de deur en de aanvraag bleef op een bureau liggen. Pas toen duidelijk werd dat de juiste partij de verkiezingen had gewonnen, werd er andermaal druk uitgeoefend om de licentie zo snel mogelijk door te laten komen. Persoonlijke handtekeningen van de Premier van Luxemburg en de minister voor Communicatiezaken sieren sinds 4 november de officiële licentie.
De drie partijen die in de nieuwe opzet van CLT/Ufa zijn betrokken, denken ruim twee jaar te kunnen draaien zonder de benodigde reclame. Dit houdt echter niet in dat men reclameloze radio zal maken. De partijen zijn: CLT/Ufa, Davric Productions (Wiltshir) en Square Mile. Deze laatste onderneming is een financieringsbedrijf uit de City van Londen en de directeur is de voormalige popzanger Gary Wright. Eric: "De kosten voor de uitzendingen zijn bij lange na niet zo hoog als in het verleden. Het gebruik van internet scheelt enorm veel in vergelijking met de dure muzieklijnen, zoals in het verleden werden gebruikt. Ik denk dat we evenveel kwijt zijn voor een week aan programmering als voorheen voor één avond aan programma's. Ook hebben we niet een groot team in Luxemburg. Slechts een klein deel van de programmering zal vandaar komen. Verder werkt een grote groep presentatoren vanuit een studio nabij de Towerbridge Street in Londen en wordt er gebruik gemaakt van een studio in Noord Engeland. Ook zal "The Emperor Rosko" rechtstreeks vanuit Los Angelos dagelijks zijn programma gaan presenteren. De overheadkosten zijn aanzienlijk lager omdat de programmamakers per programma-uur worden betaald. Naast de bekendere deejays zal een aantal jonge talenten aan de bak komen, die tijdens de dagprogrammering shows gaan presenteren. Ook deze zullen op freelance basis gaan werken."
Op de vraag wie er definitief als bekende deejays zullen meedoen, kon Eric het volgende melden: "Mike Knight zit nog steeds in Luxemburg en wordt de verantwoordelijke man voor de studio's en de programma's in The Grand Duchy. Daarnaast hebben de volgende deejays inmiddels toegezegd een wekelijks programma te gaan presenteren: Dave Cash (voormalig Radio London) zal de wekelijkse hitlijst van gouwe ouwe gaan doen. Shaun Tilney, die voorheen bij Radio Caroline en Radio Luxembourg werkte, keert ook terug evenals Mike Hollis. We hebben een contract met Emperor Rosko die een dagelijkse show presenteert, dat trouwens twee keer zal worden herhaald. Jody Scott zal van de partij zijn en zij was eerder korte tijd werkzaam in Luxemburg. Ze is onder de naam Judy Murphy bekend uit de jaren tachtig als deejay bij Radio Caroline. Een andere voormalige Caroline-deejay, Johnny Reece, keert ook terug terwijl we tevens een fantastisch nieuw talent zullen brengen. Het gaat om een vrouwelijke deejay, Sarah, die bij Caroline in de satelliet-programmering werkt en ook bij Liberty Radio in dienst is. Tenslotte kan ik Lee Williams noemen, die wekelijks een country-programma zal presenteren. Al deze medewerkers zullen in ieder geval via de middengolf in de avondprogrammering te horen zijn."
Zodra het station officieel van start gaat, zullen via Mpac vijf keer per week vanuit Londen de benodigde commercials en promo's worden doorgestuurd naar de betreffende medewerkers en de studio in Luxemburg. Men zal het oude format van Radio Luxembourg geheel opnieuw invoeren. Daarbij zullen natuurlijk niet alleen de hedendaagse hits, maar ook veel ouwe nummers ten gehore worden gebracht, waaronder de nodige soulplaten en discomuziek. Bepaalde nieuwe muzieksoorten, zoals bijvoorbeeld hiphop en techno, zullen in ieder geval niet via Radio Luxembourg te horen zijn. Ook zullen de bekende slogans vanuit het verleden opnieuw worden ingevoerd. Op de vraag of we in de toekomst ook weer road-shows krijgen zei Eric: "We hebben daar uitgebreid over gepraat, maar de tijd is niet meer rijp voor deze vorm van promotie. Wel zullen we op de zaterdagavonden "Club 208" worden ingevoerd. We zullen dus vanuit een bepaalde club gaan uitzenden waarbij het luisterpubliek andermaal kennis kan maken met ons presentatieteam, waarbij we ons vooral richten op het publiek van boven de 25 jaar."
Natuurlijk is een station zonder reclame financieel niet haalbaar. Wilsthir wist ons te melden dat er al sponsors zijn: "We hebben al een sponsor die voor een maand voor 50.000 Pond zendtijd heeft gekocht. Een kledingbedrijf heeft ook al een langdurig contract getekend. Goed verlopen zijn verder de onderhandelingen met een overheidsinstelling die een zakelijk nieuwsprogramma gaat brengen. Wat in ieder geval niet zal gebeuren is reclame voor sigaretten. Dit is namelijk met ingang van 2000 in Europa verboden. Ook zullen we beslist geen reclame gaan maken voor zogenaamde Adult Channels. Ze stonden in de rij om zendtijd te kopen maar met seks willen we op de radio niet te maken hebben. Ook zal er geen ruimte zijn voor promotie van 06-nummers en zal er geen verkoop via de radio plaatsvinden van cd's. Natuurlijk zullen we, in beperkte mate, wel eigen artikelen gaan promoten. Te denken valt aan T-shirts, baseball-caps, buttons en dergelijke."