Geluidslandschappen voor het Soundscapes 2000 Festival
door Hans Knot
Soundscapes is niet alleen de naam van dit tijdschrift. De benaming duikt vaker op als het om geluid gaat, zeker op het internet. Er is zelfs een complete Nederlandse internet-site die www.soundscapes.nl heet. Daar zijn nu tal van 'verdwenen' geluiden te horen. Binnenkort worden ze gebruikt als materiaal voor composities voor — alweer die naam — het Soundscapes 2000 Festival.
1
Honderden 'uitgestorven geluiden' worden publiek bezit, door een opmerkelijk initiatief van het Nederlands Audiovisueel Archief (NAA) en de NPS. Het geluid van het slijpen van een zeis of van een kolenwasmachine uit de Limburgse mijnen: het is nu allemaal te horen via Internet. Die geluiden worden verzameld in de "Bibliotheek van de Verdwenen Geluiden". Kunstenaars zullen met deze geluiden gaan componeren voor het Soundscapes 2000 Festival in Amsterdam. In november zullen in Amsterdam de 'soundscapes' (of geluidslandschappen) worden gepresenteerd als een eigen muzikale stijl op het Soundscapes 2000 Festival.
Een voorbeeld van een verdwenen geluid: grasmaaien met een zeis
2
Dit initiatief van componist en radiomaker Michael Fahres moet onder meer leiden tot twee speciale afleveringen van het NPS/VPRO programma 'Supplement' op Radio 4. Samen met collega Co de Kloet benaderde Fahres het Nederlands Audiovisueel Archief om geluiden uit het geluidenarchief voor het Soundscapes-Festival te gebruiken. Door die geluiden op Internet te publiceren kunnen componisten en kunstenaars die wereldwijd in composities verwerken.
Een voorbeeld van een verdwenen geluid: een paardentram
3
Uit het NAA-archief is een selectie gemaakt van geluiden die zijn verdwenen, of die op het punt staan om te verdwijnen, onderverdeeld in vijf thema's: ambachten, transportmiddelen, natuur, historische gebeurtenissen en overige geluiden: draaiende molenwieken in stereo, een kinderklas die de binnenkomende meester begroet met "Goedemorgen edele heer" en een opname van gecodeerde telefonie uit 1940. De opnames zijn ook op geluidsgenre ingedeeld: geluiden met ruis, repeterende en omgevingsgeluiden en geluiden met toonhoogtes.
Een voorbeeld van een verdwenen geluid: een schoolklas begroet de meester
