volume 3
mei 2000

Nieuwe studio's voor Radio 2 Vlaams-Brabant

Hedendaagse techniek in een historische behuizing

door Jean-Luc Bostyn (met dank aan de persdienst van de VRT)

De regionale zender Radio 2 Vlaams-Brabant betrekt nieuwe studio's in een behuizing met een interessante radiogeschiedenis: de rotonde van het Amerikaans Theater in Brussel. In dit gebouw, dat werd opgetrokken voor de Expo '58 was destijds een experimentele kleurentelevisie-studio gevestigd. Ook nu staat er weer de meest geavanceerde studio-apparatuur.

Nieuwe studio's. Sinds de maand mei gebruikt Radio 2 Vlaams-Brabant nieuwe kantoren en drie nieuwe studio's in de vernieuwde rotonde van het Amerikaans Theater. Eén van die studio's is een uitzendstudio in solobediening door de presentator. Achter dit solowerk gaan letterlijk computerservers en een hele regionale redactie schuil plus al het voorbereidende ontwerp- en opbouwwerk dat van het Amerikaans Paviljoen, gebouwd voor de wereldtentoonstelling Expo '58, een waardig en comfortabel radiohuis moest maken. Radio 2 Vlaams-Brabant kan nu een stuk comfortabeler werken zowel wat de arbeidsruimte betreft als de infrastructuur.

Foto links: het Amerikaans Theater

Van New Delhi tot Brussel. Een showcase voor Amerika op de belangrijkste wereldtentoonstelling sinds de jaren dertig, licht en lucht, ruimte en gratie, zo werd het Amerikaans Paviljoen voor Expo '58 van architect Edward D. Stone een jaar voordien aangekondigd. De man stond toen met zijn kenmerkende moderne stijl garant voor heel wat grootse gebouwen: de Amerikaanse ambassade in New Delhi, een hotel in Karachi, een kunstmuseum in New York, scholen, ziekenhuizen en overheidsgebouwen in heel Amerika. Het "Amerikaans Theater" is op dat plan het kleinere deel naast de immense wielvorm die de kap vormde van de rotonde waarin Radio 2 Vlaams-Brabant nu gevestigd is, naast het publieksonthaal en de ruimte voor opslag van decorelementen en het papieren archief van de VRT.

De televisie was er al in 1961. De infrastructuur is in twee fasen gehuurd van de federale overheid: sinds 1961 het eigenlijke theater met de bekende toneeltoren, sinds 1985 het lagere deel of de rotonde. Daar was tijdens de wereldtentoonstelling ook de experimentele kleurentelevisie-studio gevestigd. In 1961 begon de BRT er met zwart-wit televisieprogramma's in de theaterzaal en met reportagewagens, omdat er een dringende nood was aan een publieksstudio: een gunstig Amerikaans geschenk voor de evolutie van het nieuwe medium, letterlijk ook een overblijfsel, want de gebouwen waren geconstrueerd om maar zes maanden te bestaan.

Foto rechts: het omroepgebouw aan het Flageyplein

Het radioverhaal. Op 28 april 1995 werd het Omroepgebouw op het Eugène Flageyplein in Elsene gesloten. Daar was Radio 2 Vlaams-Brabant gevestigd sinds de start in januari 1967. De oude kantoren van de Raad van Bestuur in het Amerikaans Theater en twee kleine radiostudio's werden een tijdelijk onderkomen voor Radio 2 Vlaams-Brabant in Brussel: een kleine behuizing bedoelt om er maximum twee jaar te verblijven. Omdat men toch in het Amerikaans Theater gehuisvest was, werd onmiddellijk onderzocht of er geen nieuwe inplanting kon komen in de rotonde.

Stroomversnelling. Even kwam een vestiging in Leuven ter sprake, maar uiteindelijk werd de knoop doorgehakt. Radio 2 Vlaams-Brabant bleef in het Amerikaans Theater en anderhalf jaar bouwen in een periode dat de radiotechniek in een digitale stroomversnelling kwam, gaf als resultaat: één digitale uitzendstudio in een conventionele opstelling met aparte ruimten voor presentatie en techniek, één uitzendstudio in solobediening door de presentator, één reservestudio in een gelijkaardige uitvoering en een publieksruimte met een capaciteit van 120 zitplaatsen. Twee inleescellen, een lijnencentrum en een audiotheek. Ze werden geplaatst door de firma Ernatec.

Precies vijf jaar geleden. Deze nieuwe studio's steunen op een centrale database waarin alle muziek, ruim zesduizend eenheden groot, en de woordbijdragen gespijkerd zitten. Elke redacteur en programmamaker kan vanaf het eigen werkstation bijdragen toeleveren: opnemen, monteren en uitzendklaar wegschrijven. Radio 2 Vlaams-Brabant kan daardoor een stuk comfortabeler werken, zowel wat de arbeidsruimte betreft als de infrastructuur. Op te merken valt ook nog dat de meest recente verhuizing plaats had op 28 april 2000, dag op dag vijf jaar nadat het Flageyplein verlaten werd.

Foto links: Radio 2 eenmansstudio

De computer-infrastructuur. Het geheel van de radio-installatie is gebouwd rond een computerinfrastructuur. Het hart is een computerserver met driehonderd GBytes nuttige opslagcapaciteit voor audio-bestanden. Hiermee kunnen voor 2,5 duizend uur aan muziek- of woordbijdragen worden bewaard. Een vijfentwintig werkposten zijn verspreid in de verschillende kamers en studio's en zijn verbonden via een computernetwerk. Die werkposten maken het mogelijk uitzendingen, opnamen en klankmontages te maken. Ze bestaan uit een PC met aangepaste software en speciale hardware. De software is van DALET. De meeste werkposten staan in de redactie. Automatische telefoonopnamen en onbemande uitzendingen zijn mogelijk. De computerinfrastructuur is van het merk Compaq.

De radiostudio's. Met de eenmansstudio brengt de presentator zelf zijn programma in uitzending zonder de hulp van een technicus. Hij heeft de mogelijkheid te werken met gasten, in de studio of via telefoon- of ISDN-verbindingen. Via een afzonderlijk netwerk beschikt hij over de verkeersinformatie. De muziek gekozen door Selector wordt automatisch gelinkt aan de klankfiles op de harde schijf, de jingles en de woordbijdragen kan hij kiezen op zijn werkpost. In de traditionele radiostudio wordt samen met de technicus gewerkt. De studio is opgebouwd volgens het klassieke patroon. Zo kunnen gesprekken met meerdere gasten, opnames van kleine muziekgroepen en uitzendingen met publiek vanuit de cateringruimte (publieksonthaal is momenteel nog in aanbouw) worden gerealiseerd. Het hart van de installatie is een digitale mengtafel DMS van de firma Amek. Er kan gewerkt worden met vierentwintig microfoons en zesentwintig andere bronnen zoals telefoon, CD-spelers, digitale cassettes, etcetera ...

Foto rechts: Radio 2 eenmansstudio

Lijnencentrum. De inleescellen, bestaande uit twee afgesloten ruimten, worden door de redactie gebruikt om teksten in te lezen en voor opnames van interviews via de telefoon of via een ISDN- verbinding. Vanuit het lijnencentrum worden alle bronnen via hoogfrequente straalverbindingen doorgeschakeld naar het Omroepcentrum aan de Reyerslaan. De programma's worden na processing en inpassing in het Radio 2-programmarooster naar de zenders gestuurd. Het lijnencentrum wordt bediend vanuit de studio's. Hier staat ook de computerinfrastructuur opgesteld. Er is een verbinding met het lokale computernetwerk Kompas en met het elektronisch nieuwsredactiesysteem (ENS) in het Omroepcentrum. In de audiotheek tenslotte worden de audio- bestanden beheerd. Nieuwe CD's worden ingeladen in het computersysteem en opgenomen redactiebestanden geordend en gewist. De database wordt er met de correcte informatie aangevuld.