volume 6
november 2003

Internationale radio in Londen

Op bezoek bij het World Radio Network

door Hans Knot en Rob Olthof

In november 2002 brachten Hans Knot en Rob Olthof een bezoek aan het gebouw van het World Radio Network in Vauxhall, ten zuiden van het centrum van Londen. Ze werden daar rondgeleid door Tim Ayers en Thomas Völkner. Hier doen ze verslag van wat ze hoorden en zagen.

In de radiostudio's van het WRN. In de jaren zestig van de vorige eeuw — zo geformuleerd klinkt dat als heel lang geleden en dat is het inmiddels ook wel — bracht een van ons beiden zijn eerste bezoek aan een radiostation. Dat was de radiostudio van het toenmalige Hilversum 3 en die was destijds nog slechts een paar jaar oud. Zelf was Hans Knot, om wie het hier gaat, toen wel iets ouder. Maar ook hij was nog niet toe aan de volwassenheid. Samen met een aantal collega's ging hij een dagje "deejays kijken," de grote namen van Hilversum 3 waar iedere radioliefhebber zo tegenop keek. Dat bezoek werd het begin van wat een lange reeks zou worden.

Links: Computerruimte van het WRN (Foto: Rob Olthof)

In de daaropvolgende decennia gingen we de voordeur binnen van tientallen radiostations. Naast de bezoeken aan de studio's en de schepen van de zeezenders, maakte de visite in de studio's van Capital Radio in Londen wel de meeste indruk. Ook een sterke, zij het meer negatieve indruk liet het bezoek achter aan de studio van RTL Rock Radio. Daar was de deejay als radiomaker bijna totaal van het podium verdwenen. Hij was overgeleverd aan het beeldscherm, zo constateerde een van ons nadat hij door Marc Jacobs en Frank van der Mast in het gebouw was rondgeleid. Practisch al het geluid was afkomstig van een hele grote harde schijf in de kelder van het gebouw. Drukken op het touch-screen van de computer in plaats van een plaat "cuen" — dat was alles wat er was overgebleven van het eertijds zo eerzame beroep van radio-presentator. Vanaf dat moment namen de bezoekjes aan stations snel in aantal af.

Computers kunnen echter ook op een andere manier worden gebruikt. We merkten dat in november 2002, toen zich weer een goede gelegenheid voordeed om een aantal stations en hun medewerkers in Engeland te bezoeken. Op het punt van de moderne computer-apparatuur was de uitrusting van een van deze stations werkelijk overweldigend. Waar je ook keek, stonden de machines te zoemen. En dan was er ook nog eens die enorm grote ruimte gevuld met rijen servers met immense harde schijven om alle bestanden te bergen. We kregen een kijkje in de keuken van het World Radio News, dat zijn hoofdkantoor heeft gevestigd in Vauxhall, ten zuiden van het centrum van Londen. Voordat de grote rondleiding door het complex van Word Radio Network begon, werden we met een prachtige presentatie voorgelicht door Tim Ayers en Thomas Völkner. Hun verhaal verschafte ons ook de verklaring voor al die digitale opslagruimte. Het World Radio Network heeft namelijk als doel programma's dan wel programma-onderdelen van radiostations die een internationale functie hebben, opnieuw uit te zenden.

Een internationale service. Vanouds is het gebruikelijk dat internationale radiostations elkaars programma's uitstralen en op die manier voor een breder publiek toegankelijk maken. Doorgaans worden daarvoor bilatere afspraken gemaakt tussen de individuele stations. Moderne apparatuur en verbindingen maken dat allemaal wat gemakkelijker. En, dat is precies wat het WRN beoogt. In het netwerk van internationele stations neemt het WRN een centrale plaats in. Het station verzamelt programma's en programma-onderdelen die elders gemaakt zijn, bundelt die vervolgens — op grond van taal en thema — in "boeketten" en stuurt die dan weer, grotendeels in digitale vorm, gericht door via de satelliet, de kabel of de ether. Daarvoor huurt het WRN de benodigde "slots" en zendtijd op satellieten, kabelnetten en radiozenders. Ook op het punt van de ontvangst draagt het WRN, zo blijkt, zijn steentje bij. Tijdens de presentatie in de ontvangstruimte, zagen we bijvoorbeeld onder meer de digitale radio, die mede in samenwerking met de technische staf van het WRN slechts enkele jaren geleden is ontwikkeld. Het apparaat wordt nu al als een doorbraak beschouwd: een dag eerder moohten we dezelfde radio bewonderen op de tentoonstelling van het Science Museum in Londen. Over de doelstelling van het WRN zei Tim Ayers het volgende:

Rechts: Tim Ayers

"Het idee voor het World Radio Network werd gecreëerd door twee voormalige stafmedewerkers van de BBC, die op het idee kwamen om programma's, dan wel programma-onderdelen van diverse internationaal opererende stations te gebruiken als basis voor een geheel nieuw radiostation. Wel stelden ze meteen tot doel dat de programmering van dat nieuwe radiostation zo diende te worden ingericht dat van een nieuwe internationale service kon worden gesproken. Er zou vooral nieuws, actualiteiten en cultuur moeten worden gebracht."

Daarbij werd, in de traditie van de BBC, nadrukkelijk gesteld, dat de berichtgeving niet politiek gekleurd zou moeten zijn. De talen waarin men in principe wenste uit te zenden waren Engels, Frans, Russisch en Duits. Over die politiek-neutrale opstelling kwamen vaak genoeg vragen binnen van de luisteraars:

"Meerdere malen kregen we, bijvoorbeeld, vanuit onder meer het Midden-Oosten de vraag waarom het World Radio News wel programma's overneemt van Kol Israël, de staatsomroep van Israël en niet van The Voice of Palestina."

Uiteraard moest men de vragensteller dan melden dat er helemaal geen Voice of Palestina bestaat. Er is immers geen enkel internationaal georiënteerd Palestijns radiostation. De programma's, dan wel programma-onderdelen van de diverse partners van het WRN worden door de deelnemende organisaties op verschillende manieren aangeleverd. Soms worden ze toegestuurd per post, op MD dan wel CD, maar steeds meer wordt er van nog modernere mogelijkheden gebruik gemaakt zoals ASDL- en MP3-files die via het Internet kunnen worden verzonden. Signalen worden uiteraard ook afgenomen van de verschillende satelliet-frequenties, die bij een aantal van de deelnemende organisaties in gebruik zijn. Eenmaal ontvangen worden de programma's en signalen gebufferd op vele computers, voordat ze voor heruitzending in aanmerking komen.

Boeketten. Aan de programma's worden specifieke eisen gesteld. Zo geldt dat een vol uur binnen één van de boeketten van het World Radio Network aan aangeboden materiaal niet langer mag duren dan 58 min en 45 seconden. De resterende minuut en 25 seconden is bestemd voor de aankondiging van de naam van het programma en natuurlijk het station waar het van afkomstig is. Binnen die tijd dient natuurlijk ook de naam van het World Radio Network zelf te vallen. Steekproefsgewijs wordt het aangeboden materiaal verder door de medewerkers van het WRN beluisterd en beoordeeld op de aard van de inhoud. Uiteraard is het onmogelijk om alle programma's in hun geheel te beluisteren. Daarom ook worden er met de vele deelnemende organisaties duidelijke afspraken gemaakt over wat wel en wat niet mag worden aangeboden. Ook wordt het WRN vooraf geïnformeerd over de inhoud van de aangeboden programma's. Het World Radio Network heeft in totaal niet meer dan dertig medewerkers, waarvan een deel niet in Londen werkzaam is. Een tiental medewerkers is namelijk "abroad" gestationeerd. Zo heeft het WRN bijvoorbeeld een "mannetje" in New York zitten, één in Tokio, één in Moskou en één in Amsterdam. Tim Ayers zegt hierover:

Links: Thomas Völkner (Foto: Rob Olthof)

"Deze mensen zijn er niet alleen voor de contacten met de diverse internationale radiostations, maar bijvoorbeeld ook om besprekingen te voeren met de eigenaren van de diverse maatschappijen die de signalen van het WRN via hun kabelnetten willen verspreiden. Het World Radio Network beperkt zich namelijk niet enkel tot de verspreiding van signalen via satelliettransponders, maar rekent ook de kabelluisteraars tot zijn doelgroep."

Het internationale karakter van he station komt daarnaast duidelijk tot uitdrukking in de samenstelling van het team, niet alleen binnen het programmateam en de technische afdeling, maar ook binnen het administratieve deel van de organisatie. Dat komt ook naar voren in de houding van de indviduele medewerkers:

"Van boekhouder tot directiemedewerker is iedereen hier gericht op hetzelfde doel, namelijk het brengen van internationale radio die over de landsgrenzen heengaat,"

aldus Tim Ayers. Dat neemt niet weg, dat de ambities waarmee de leiding van het WRN in eerste instantie de hele onderneming begon, in de loop der jaren wel bijgesteld dienden te worden. Thomas Völkner:

"De directiekamers waren bijvoorbeeld veel te groot van opzet. Er waren op de directieverdieping eigenlijk veel te veel mensen in dienst. Inmiddels is dit alles drastisch bijgesteld en werkt het team op een uiterst efficiënte manier. De investeerders hebben de organisatie in ieder geval nog voor negen jaar geld beschikbaar gesteld. Die financiële middelen kunnen worden gebruikt naast de gelden die van de diverse internationale organisaties binnen komen. Wat er daarna kan of gaat gebeuren, valt enkel maar te gissen."

Internationale berichtgeving. De opzet van het WRN riep bij ons wel vragen op. Hoe kan een organisatie als het World Radio Network, dat grotendeels afhankelijk is van de programmering van andere stations, bijvoorbeeld snel en adequaat reageren op calamiteiten?

Rechts: Jeff Cohen, Director Development WRN

"Ons team is ingesteld op flexibiliteit. Tijdens en na de aanslagen van 11 september 2001 hebben we bijvoorbeeld direct omgeschakeld naar een andere programmering. We hebben toen via onze netwerken eigenlijk nog alleen nieuwsbulletins uitgezonden, die we overnamen van de deelnemende stations binnen het World Radio Network. We werden in die tijd ook overspoeld met e-mails, afkomstig uit landen over de gehele wereld,"

aldus Thomas Völkner. En dat het World Radio Network naast satellietontvangst ook elders is te beluisteren via de kabel moet ook duidelijk zijn. Zo is men via de kabelnetwerken van NPR, The National Public Network, in Amerika te beluisteren. Daarvoor hebben het NPR en het WRN een onderlinge deal gesloten met bijna dichte portemonnees. Tim Ayers hierover:

"Het NPR verspreidt de WRN-programmering via de aangesloten radiostations en omgekeerd zorgt het WRN, via haar diverse boeketten, voor de verdere verspreiding van de programma's van het NPR."

Sinds september 2001 valt ook Azië onder het verzorgingsgebied van het WRN. Vanaf die tijd is het mogelijk via de diverse netten van het WRN af te stemmen op "Asian Top News", een actualiteitenprogramma dat wordt aangeleverd door NHK in Japan. Het is een internationale nieuwsshow dat vol zit met analyses, onder meer over de financiële wereld. Ook in Nederland is het WRN al redelijk te beluisteren, onder meer via de kabelnetten van UPC. Zo is het World Radio Network in Amsterdam al geruime tijd op de kabel. Recentelijk viel de naam het station ook te lezen op de lijst van het Commissariaat voor de Media als opterende partij voor de 1557 kHz in en rond Amsterdam. Eindhoven is ook een naam in het gebouw van het WRN in Londen. En niet alleen omdat er binnen het grote hart van de organsiatie, de server- en computerruimte, veel Philips-apparatuur staat. Eindhoven is in London ook bekend omdat het WRN de programma's van het lokale station Radio Horizon via één van zijn transponders opnieuw verspreid. Men heeft daarnaast recentelijk een grote kabelonderneming in Japan gepaaid om ook daar het signaal op de kabel te verspreiden.

Het kloppend hart. Zoals gezegd, is het kloppende hart van het World Radio Network gelegen in de wijk Vauxhall, een enigszins verpauperde buurt waar vele nationaliteiten woonachtig zijn. In het drie verdiepingen tellende gebouw is vooral de tweede verdieping erg interessant. Naast de kamers van de directieleden en de andere belangrijke kantoren, is hier onder meer de technische ruimte gevestigd, waar slechts een enkele technicus "on duty" is voor de controle van alle uitgaande signalen. Hij zetelt in een ruimte waar een hele reeks computers staan opgesteld en kan op de monitoren aflezen of alle signalen die gepland staan, er ook op de juiste manier uitgaan. De signalen zelf komen weer van een batterij aan servers die in een nabij gelegen ruimte staan opgesteld. Deze servers worden niet alleen gebruikt voor het uitzenden van signalen maar ook voor het oppikken van alle programma's die later worden hergeprogrammeerd binnen de diverse pakketten, die het World Radio Network aanbiedt.

Links: Edwina Jarvis (Foto: Rob Olthof)

Op de uitgaande signalen krijgt het station opmerkelijk veel reacties binnen, afkomstig uit de gehele wereld. Vooral het e-mail-gebeuren maakt een steeds sterkere groei door. Vooral uit Afrika en landen als India en Bangla Desh — om maar een paar voorbeelden te noemen — komen enorme hoeveelheden post. Wel dient gemeld te worden, zoals bij de ouderwetse kortegolfstations ook gebruikelijk is, dat uit Aziatische gemeenschappen percentueel vaker wordt gereageerd op de programma's. Ook is men er bij het WRN van overtuigd, dat het merendeel van de luisteraars in dergelijke landen vaak luistert op het dorpsplein of in een gemeenschappelijk onderkomen. Deze vorm van zogenaamde "community radio" roept doorgaans sneller op tot het reageren op een bepaald onderwerp.

Het WRN fungeert kortom als een verzamelpunt voor internationale radioprogramma's. De organisatie biedt de deelnemnde stations echter meer mogelijkheden ... Een station kan aan het World Radio Network bijvoorbeeld vragen om technische faciliteiten ter beschikking te stellen. Het betreffende station kan zijn signaal dan door het WRN laten verspreiden buiten het circuit van de WRN-programmeringen om. Het station kan dan op haar eigen naam de lucht in. Het is opvallend dat vooral veel organisaties gebruik maken van die mogelijkheid om enkele uren per etmaal via de satelliet de ether in te kunnen. Zeer verrassend in dit bestek, was dat vlak voor ons bezoek ene Peter Moore, beter bekend als Malcolm Smyth, bij het WRN te gast was om te de mogelijkheden te bezien voor de verspreiding van het signaal van Radio Caroline. Natuurlijk is er in de loop der jaren wel een verloop in aanbod. Tim Ayers:

"Recentelijk nog werd duidelijk dat bij een aantal internationale stations de geldkraan niet meer zo wijd openstaat. Zo liet Radio Yleis, de nationale omroep van Finland, een groot aantal talen vallen. Momenteel worden door deze organisatie daarom geen programma's meer gemaakt in het Duits en Engels. In één klap is het station daarmee veel minder interessant geworden voor heruitzending van de programma's via het WRN. Maar het kan ook andersom. Radio Turkey International levert namelijk maar één programma aan voor het World Radio Network, en wel in de Russische taal."

Een stukje geschiedenis. In het tienjarig bestaan van het World Radio Network valt een groot aantal belangrijke datums terug te vinden, die we hieronder nog even willen noemen.

Allereerst gaan we terug naar maart 1992. In die maand werden, tijdens een conferentie over de toekomst van radio, gehouden in Canada, de plannen wereldkundig gemaakt om eventueel een project te starten, dat later bekend zou worden onder de naam World Radio Network. Op dat moment waren de plannen al redelijk vergevorderd want een jaar later waren de betrokkenen in staat een eerste testuitzending via één van de vele ASTRA satellietkanalen, uit te stralen met als inhoud "wereld nieuws." In datzelfde jaar werd het allereerste contract getekend. "Van klein af aan beginnen" was van meet af aan het leidende principe. En dus ging men eerst naar het land van één vierkante kilometer om aldaar een contract te sluiten met Radio Vaticaan voor de heruitzending van programmaonderdelen van dat station. Het zou toen nog tien maanden vooraleer het World Radio Network daadwerkelijk actief werd. Via de satelliet en een beperkt aantal kabelnetwerken in Europa werden in oktober 1993 de uitzendingen van het World Radio Network officieel opgestart.

Een flinke stap vooruit volgde een maand later, in januari 1994. Via een aantal kabelnetwerken in de Verenigde Staten van Amerika en via de op het land gerichte satelliet Galaxy 5 wordt dan het signaal van het World Radio Network opgestraald. Een half jaar later, in juli 1994, wordt een start gemaakt met "live streaming," ofwel uitzendingen via het internet. Alle uitzendingen gebeuren tot op dat moment in de Engelse taal, maar niet voor lang.

In januari 1995 wordt het pand in Vauxhall, in het zuid-westen van Londen in gebruik genomen. En in de maand augustus van dat jaar start een nieuwe service van het World Radio Network in de Duitse taal. Een jaar later kan, andermaal in de maand oktober, van een opmerkelijke uitbreiding worden gesproken omdat het WRN haar programma's dan ook gaat richten op Afrika, het Midden-Oosten, Azië en Australië. In de maand februari 1997 werd het programma van het WRN via relais in Zuid-Afrika uitgezonden via SAfm. In september 1998 worden de eerste uitzendingen van het WRN door The National Public Radio Network in de Verenigde Staten van Amerika verspreid en gebeurt hetzelfde met de programma's van NPR, via de toen in gebruik zijnde satelliet-transponders van het WRN. Het vijfjarig bestaan van het WRN gaat in de maand december 1997 samen met de tweede internationale radioconferentie, georganiseerd door het WRN. Maar het allerleukste in 1998 is de onderscheiding die men krijgt tijdens de jaarlijkse IBC, The International Broadcasting Conference. Het WRN wordt daar uitgeroepen tot internet-radiostation van het jaar.

Dat is niet de enige onderscheiding die het WRN verdient. Een jaar later, in september 1999, wordt de technisch directeur van het WRN, Tim Ashburner, uitgeroepen tot technicus van het jaar op de IBC. In Washington wordt in oktober de eerste verjaardag gevierd van de samenwerking tussen NPR en WRN via een feestje binnen de muren van de Britse ambassade. Maar een stap naar de 21ste eeuw wordt dat jaar gemaakt als men in de maand november begint met de uitzendingen via de satelliet WorldSpace Afristar. Dat betekent dat men ook is te ontvangen op de speciale WorldSpace-ontvangers.

In de 21e eeuw. In de maand mei 2000 neemt men bij het WRN de stap mee te gaan doen in het digitale boeket van Sky, SkyDigital, dat groots wordt opgezet in Groot-Brittannië en Ierland en dus een nieuw potentieel van miljoenen luisteraars met zich mee brengt. Maar men start ook met de "multiplex," waarmee men de mogelijkheid creëert voor stations om gebruik te maken van transponders die het WRN in beheer heeft. Dit kan voor delen van de dag of hele dagen. In december 2000 wordt vervolgens een start gemaakt met Franstalige uitzendingen gericht op Europa en Afrika, terwijl ook een aantal proefprogramma's van het Russische netwerk wordt uitgezonden. WRN-Français werd destijds officieel geopend door Daniel DeBellefeuille, de commercieel directeur van de Canadese Hoge Raad in Londen. De Franstalige programma's zijn afkomstig van een groot aantal partners van het WRN, waaronder Radio Canada International, Radio Israël, Radio China International, Radio Austria International, RVI Flandres en UN Radio. Allemaal stations die ook, naast andere talen, de Franse taal in hun programmering hebben.

Links: Karl Miosga, Managing Director WRN

WRN-Russkij wordt momenteel ook uitgezonden via de 684 AM in Sint Petersburg. Met een potentieel van 4,75 miljoen luisteraars brengt men een mix van nieuws en informatie. Hierbij worden de Russisch-talige programma's aangeleverd aan het WRN door partners als Yleis Radio Finland, Radio Canada International, Radio Praque, Radio Slovakia International en China Radio International. De uitzendingen in St. Petersburg moeten gezien worden als een soort van pilot. Mocht het boeket op korte termijn aanslaan dan volgt een uitbreiding via de AM naar Moskou, waarna vele andere Russische steden zullen volgen via FM-ontvangst. In Moskou is ook een kantoor voor het WRN geopend om de uitzendingen in het land te organiseren. Ook zal men in de toekomst als taak krijgen om lokale programma's te produceren, zodat deze WRN-service een eigen geluid gaat krijgen en nog meer luisteraars zal kunnen trekken. De door de partners aangeleverde programma's worden door de technische staf in Londen tot een totaal-programma samengesmolten en via een satelliet doorgestraald voor heruitzending in St. Petersburg.

Zoals men al was begonnen met uitzendingen via WorldSpace en de Afristar, startte men in april 2001 soortgelijke programma's gericht op Azië via, u raadt het al, de AsiaStar. In november 2001 werd bekend gemaakt dat NDPR in North Dakota het vijftigste station binnen the National Public Radio werd dat de WRN-programmering overnam.

Een nieuwe mijlpaal. Een nieuwe mijlpaal wordt bereikt als men in de Verenigde Staten vanaf januari 2002 ook via de satellietschotel is op te pakken, daarbij gebruik makend van de Telstar 5 Digital satelliet. Een maand later werd het station toegevoegd aan het pakket aan programma's, dat via de Sirius-satelliet wordt verspreid. Een boeket aan programma's dat bij abonnement kan worden verkregen voor bezitters van speciale ontvangers die in auto's zijn ingebouwd. In april 2002 wordt er ook een aanvang gemaakt met de zogenaamde Latin Service, die wordt uitgestraald via de Telstar 12 Digital satelliet. Een fantastische expansie binnen de tien jaar dat het WRN bestaat.

Rechts: Tim Ashburner, Technical Director WRN

In januari 2002 werden er nog meer contacten gelegd middels een contract met RTL Radio in Luxemburg. Het WRN sloot een overeenkomst met deze onderneming voor de relay van de uitzendingen van Radio China International, tenminste voor een deel van de programmering, via de 1440 kHz gedurende zeven dagen per week. De overbekende "208," waar menigeen in de avonduren tot 1989 heeft kunnen luisteren naar popmuziek, wordt nu dus gebruikt voor dit speciale Chinese station. Het potentieel, zo stelt men bij het WRN, is gigantisch want liefst 500 miljoen Europeanen kunnen het programma, desnoods via de autoradio, beluisteren. Wel erg hoog dat aantal als we bedenken dat alleen de vele Chinese Europeanen zullen afstemmen op de "208". Uitgezonderd de Engelstalige programma's van China Radio International, die wel andere luisteraars dan de in Europa woonachtige Chinezen zullen trekken.

Behalve in de wereld is het WRN Maar ook in Londen zelf actief, want de Engelstalige programma's van Chinese Radio International en enkele Chineestalige items worden in de Britse hoofdstad en directe omgeving uitgezonden in samenwerking met Spectrum Radio 558 AM. Luisteraars in Europa, die afstemmen op de uitzendingen van het WRN kunnen verder dagelijks de nodige informatie krijgen uit het gebied rond de Stille Oceaan. Dit geldt ook voor de WRN-programmeringen gericht op Azië, het Midden-Oosten en Noord-Amerika. Het gaat om een vijftien minuten durend item dat wordt geproduceerd door Radio New Zealand International. De betreffende bulletins besteden niet alleen aandacht aan wat in dit land zelf gebeurt, maar ook aan bijvoorbeeld de kleinere landjes in het gebied van de Stille Oceaan, zoals bijvoorbeeld Samoa, de Cook Islands, Tonga, Fiji en Vanuatu.

Een groot bereik. In Zwitserland kunnen de kabelabonnees in Génève de uitzendingen van het WRN zowel in het Engels, Duits, Frans als in het Russisch ontvangen. Dit alles via digitale ontvangst. Men dient dan echter wel een abonnement te nemen op het deelpakket dat de kabelonderneming aldaar aanbiedt. In deze grote stad is de kabel nog in ontwikkeling. Zo'n 130.000 huizen zijn op het net aangesloten waarvan 6.000 gezinnen in het bezit zijn van een digitale ontvangstbox. Ook leuk was het om te horen dat de bewoners van de campus van de universiteit van Windhoek in Namibië kunnen afstemmen op de programmering van het WRN. Dit is mogelijk via een overeenkomst met de universiteit van Namibië. Onderdelen van de programmering van het WRN worden op die manier ingepast in het totaalpakket dat wordt aangeboden door UNAM Radio. In de praktijk komt het er op neer dat het programma van dit station twaalf uur per etmaal uit WRN-onderdelen bestaat en wel van acht uur in de avond tot acht uur in de ochtend.

Links: Schakelregieruimte WRN (Foto: Rob Olthof)

In de eerste alinea schreven we al over RTL Radio, welke als één van de eerste stations gebruik maakte van een computer met beeldscherm. De dienstdoende deejay hoefde uitsluitend met zijn vinger de titel van de plaat op het scherm aan te raken en het betreffende nummer werd gespeeld. We kregen toen een slechte indruk, hetgeen bij het WRN dus compleet anders was. In al die jaren dat we in Londen en andere plaatsen in Engeland radiostations hebben bezocht — en zelfs een aantal televisiestations — zijn we zelden zo onder de indruk geraakt als van het bezoek aan het World Radio Network. Dat komt mede door de geweldige ontvangst die men ons bereidde, alsmede de stortvloed aan informatie die over ons heen kwam.

Eén van de vragen die ons interesseerden, was wat de leiding van het WRN zou doen als men uit Irak de vraag kreeg voorgelegd of Sadam Hoesein zendtijd kon huren. Hoofdschuddend antwoordde Thomas Völkner klip en klaar:

"We zouden dat zeker niet doen en bovendien — wijzend naar buiten — enkele straten verderop zit de Britse Geheime dienst, één van onze trouwste luisteraars, nemen wij aan."

Afsluitend melden we nog dat het WRN voor trouwe luisteraars de WRN Listeners Club heeft opgezet. De leden worden onder meer twee maal per jaar op de hoogte gehouden van alle ontwikkelingen binnen de organisatie via de publicatie "WSRN Network".