volume 7
april 2004

Rockin' and rollin' met Radio Caroline North

Recensie van:

Robert Preedy, Radio Caroline North — rockin' and rollin'. The legendary radio station from beginning to end. Wetherby, 2004 (ISBN 1-874366-04-7).

door Hans Knot

Nog juist vóór de paasdagen van 2004 vond Hans Knot in zijn brievenbus een nieuw boek van auteur Robert Preedy, die eerder al een prachtig verhaal over Radio 270 op schrift stelde. Weer schreef Preedy een boek met een enkel radiostation in de hoofdrol en dit keer is dat Radio Caroline North, het offshore station dat in de ether was tussen maart 1964 en maart 1968. Terecht kreeg het boek de ondertitel "The legendary radio station from beginning to end" mee. Hans Knot las het boek in een stuk uit en geeft hier zijn mening.

Een legendarisch station. Mijn paasdagen werden dit jaar opgefleurd door het nieuwe boek van Robert Preedy, dat even voor de feestdagen in een pakketje op mijn deurmat plofte. Eerder liet Preedy zijn licht al schijnen op de geschiedenis van Radio 270. In dit boek richt hij ditmaal de aandacht op Radio Caroline North en, zo moet ik eraan toevoegen, de voorgeschiedenis van dit, zoals het in de ondertitel van het boek heet, legendarische station. Legendarisch is Caroline North zeker. Het station neemt een belangrijke plaats in binnen de geschiedenis van de Britse zeezenders waarvoor, zo benadrukt Preedy terecht in zijn inleiding nog steeds grote belangstelling bestaat. Ze boden een een krachtig alternatief voor de radiostations, publiek zowel als commercieel, waarmee de Britten het tot dan hadden moeten doen. Commerciële radio bestaat al sinds 1973 op de Britse eilanden, maar Preedy heeft zondermeer gelijk waar hij stelt dat de ILR-stations dan wel de commerciële radio in Groot-Brittannië bij lange na niet de gewenste impact vonden bij het luisterpubliek. Preedy vult zijn betoog verder met interessante details. Zo las hij onder meer de memoires van Harold Wilson en Tony Benn, die beiden verantwoordelijk waren voor de invoering van de wetgeving tegen de Britse zeezenders. Opmerkelijk genoeg blijken de beide heren maar zeer weinig aan het papier hebben toevertrouwd over deze periode die de gehele radio-industrie binnen Europa deed veranderen.

Vervolgens neemt Preedy ons mee naar tijd, voordat er sprake was van commerciële radio vanaf zee. Hij vertelt hoe stations als Radio Paris, Radio Normandy en Radio Luxembourg het gat vulden door hun boodschappen en muziek vanaf het Europese vasteland in de richting van de Britse luisteraars te stralen. In detail bericht hij over de plannen in 1937 van Air Time Ltd. om tot een keten van zenders te komen. Dit met als doel gelijkgestemde programma's over het land te verspreiden. Het project werd deels gefinancierd door Peter Eckersley in opdracht van Oswald Mosley. Deze laatste was destijds hoofd van The British Union of Fascists en er wordt aangenomen dat een deel van de financiering afkomstig was van de Fascistische Partij van Mussolini uit Italië. Buitengewoon interessant om te lezen, moet ik zeggen. Af en toe struikelen we over een klein foutje. Op het einde van de inleiding, op pagina 12, laat Preedy ons bijvoorbeeld geloven dat het tijdperk van de zeezenders in 1958 begon met de komst van Radio Mercur voor de Deense kust. Een schoonheidsfoutje na het uitstekende verhaal over het mislukte Air Time Ltd. Preedy vergeet namelijk dat andere zeezenderproject te vermelden dat destijds, in 1938, wel van de grond kwam. Dat was "Der Sender der Deutschen Freiheits Partei," die in internationale wateren voor de Franse kust tijdelijk actief was met behulp van Britse en Nederlandse radiomensen. Als Preedy in een eventuele tweede druk van zijn boek deze omissie herstelt, is zijn verhaal echt compleet.

Grote gebeurtenissen en kleine weetjes. In het eerste hoofdstuk beschrijft Preedy de planningsperiode van zowel Radio Atlanta als Radio Caroline. Hij beschrijft hoe de voorzet werd gegeven door de beide eigenaren, respectievelijk Alan Crawford en Ronan O'Rahilly. Ook dit verhaal biedt interessante leesstof, niet in de laatste plaats omdat Preedy ingaat op het vroege bod dat Crawford uitbracht op het schip van Radio Nord. Een van belangrijkste financiers van Crawford trok zich op dat moment echter terug en dus ging het project toen nog niet door. Waarom de betreffende financier zich terugtrok? Wel, lees het boek! Dan volgt een echt uitmuntende beschrijving van de studio's en andere technische zaken aan boord van de MV Fredericia, het zendschip van Radio Caroline North. Dit verhaal is aangeleverd door Martin Kayne die geruime tijd aan boord van het zendschip doorbracht. Ook leuk om te lezen is hoe de kapitein de maandag had ingesteld als drildag voor deejays en bemanning en daarbij soms wel heel ver ging. Natuurlijk is ook de tocht van de Fredericia van de oostkust naar de westkust — nadat Radio Atlanta en Radio Caroline waren opgegaan in een enkele organisatie — goed beschreven. Voor velen zijn de opnamen, die van deze tocht bewaard zijn gebleven, van groot historisch belang. Ook hier vinden we weer een klein foutje. Misschien dat Preedy in een volgende druk de kapitein gewoon Hengeveld kan noemen in plaats van Hangerfeld, een omschrijving die hij foutief heeft overgenomen uit andere publicaties. Tijdens de tocht naar de nieuwe ankerpositie bij het Eiland Man, vertelden zowel de kapitein als Tom Lodge over de radio regelmatig over de voortgang van de trip.

Wat het boek verder interessant maakt, is dat Preedy naast de grote gebeurtenissen veel kleine weetjes heeft opgepakt die anderen hebben laten liggen. Wat te denken bijvoorbeeld van het verhaal over een van de kapiteins die van boord moest worden gehaald omdat hij door een hond was gebeten. Dat riep bij mij de herinnering op aan dat andere verhaal over de kapitein die een koppel kippen hield. Jammer, dat deze anekdote aan Preedy voorbij is gegaan. Vervolgens lees je de geschiedenis van Caroline North, netjes gerangschikt in chronologische volgorde. Ik las het verhaal met buitengewoon veel plezier. Zelf kon ik de uitzendingen van Radio Caroline North destijds redelijk goed kon ontvangen en Preedy's historische overzicht riep veel herinneringen daaraan terug. Natuurlijk vergeet Preedy ook niet te vermelden welke invloed de Ier Philip Solomon vanaf het begin van 1966 — nadat Crawford was vertrokken — heeft gehad op het reilen en zeilen van de Caroline-organisatie en dus ook op die van Radio Caroline North. Die invloed was zo groot dat Ronan O'Rahilly zelf op zekere dag tijdelijk uit het Caroline-kantoor werd gezet omdat hij te veel invloed wenste te hebben op het muziekformaat van het station. Ook hier weer een klein foutje: de gegevens van Preedy over de aandelen van Solomon binnen Planet Productions kloppen niet. Planet Productions was de moedermaatschappij achter de Caroline-organisatie. In een zeldzaam interview van Philip Solomon en zijn broer, aanwezig in mijn archief, geven ze zelf totaal andere cijfers aan.

Niet op andere stations?. Het komen en gaan van deejays en nieuwslezers krijgt ruime aandacht in het boek en door de vele hoofdstukken heen verschaft Preedy ons een goede blik in de keuken van Radio Caroline North. Zo laat hij Martin Kayne aan het woord, die ons vertelt dat Ronan O'Rahilly slechts een enkele opmerking nodig had om hem over een langere periode een depressief gevoel te bezorgen. De periode nadat de Marine Offences Bill van kracht werd en Radio Caroline doorging als Radio Caroline North International, wordt ook goed beschreven en ook daarbij komen weer enkele van de betrokkenen zelf aan het woord. Opmerkelijk is het verhaal van een televisieploeg van Anglia TV die bij de zendschepen opnamen wilde maken, nadat de wet van kracht was geworden. Om binnen de marges van de wet te blijven huurde het televisieteam een boot in de haven van Vlissingen. Ze huurden daartoe de MV Jacomina van de firma van Akker, een schip dat in 1974 dienst zou gaan doen als tender voor Radio Atlantis. Zelfs in de jaren tachtig werd de Jacomina nog eens gebruikt bij het brengen en aanbrengen van een nieuw anker en een nieuwe ketting bij de MV Ross Revenge, een van de andere schepen van de Caroline-organisatie.

Preedy's nieuwe werkstuk is kortom een echte aanrader. Voordat ik vertel hoe het boek kan worden besteld, noem ik echter nog twee tekortkomingen. Op pagina 45 van het boek is een lijst terug te vinden met de titels van typische oldies die volgens de auteur destijds enkel en alleen door Radio Caroline North werden gedraaid. Het wordt tijd dat Preedy eens op zoek gaat naar oude opnamen van andere zeezenders uit die tijd. Bij het afluisteren zal hij dan zeker songs opmerken als "Red Rubber Ball" van Cyrkle, "Time Seller" van de Spencer Davis Group, "Remember Me, I'm The One Who Loves You" door Dean Martin, "You Were On My Mind" van de We Five en "Oh No Not My Baby" gezongen door Maxine Brown. Er staat werkelijk een enorme hoeveelheid foto's in het boek. Maar, bijzonder jammer is, dat Preedy heeft besloten om bij geen enkele daarvan de naam te vermelden van de originele fotograaf. Hij geeft daarvoor als reden op dat van vele van deze foto's de makers niet bekend zijn. Een paar e-mailtjes zouden hem echter al ver op weg hebben geholpen. Jammer is ook, dat meerdere foto's bij herhaling in het boek voorkomen.

Om in het bezit te komen van je eigen exemplaar van het boek Radio Caroline North — rockin'and rollin', stuur je € 15,- naar: R.E. Preedy, c/o Wetherby Cinema, Wetherby LS22 4RU, UK. Je kunt het boek natuurlijk ook bestellen bij je lokale boekhandel onder ISBN 1-874366-04-7.