volume 8
juni 2005

Een gedegen handleiding radio- en televisiejournalistiek

Bespreking van:

Ted White, Broadcast news, writing, reporting and producing. Boston Focal Press, 2004.

door Hans Knot

In Broadcast news, writing, reporting and producing leert Ted White de lezer de fijne kneepjes van het vak van radio- en televisiejournalist. Dat beroep verandert snel en het boek is inmiddels alweer aan een vierde, gewijzigde druk toe. Hans Knot las het voor ons door.

Een vierde editie. Op mijn werktafel ligt de vierde editie van het door Ted White samengestelde boek met de titel "Broadcast news, writing, reporting and producing" — een uitgave van uitgeverij Focal Press, die al weer geruime tijd onderdeel uitmaakt van Elsevier. Het is een boek dat je, in ruim 500 pagina's, meevoert achter de schermen van de radio en vooral de televisie met als vraag hoe je als verslaggever om moet gaan met het brengen van het nieuws. Hoe schrijf je je tekst, hoe deel je je reportage in, en vooral: hoe ga je om met het onverwachte? Immers, als journalist en reporter ben je te allen tijde afhankelijk van de tweede persoon, de geïnterviewde en zijn of haar directe omgeving. En op dat punt moet de journalist op zijn scherpst zijn.

De man of vrouw die het verhaal moet overbrengen, doet dat op basis van zijn of haar reputatie van betrouwbaarheid. De vraag of een nieuwsitem inderdaad als zodanig bij de luisteraar of de kijker binnenkomt, is in de eerste plaats afhankelijk van de manier waarop de journalist het in zijn teksten weergeeft — dus neerpent, dan wel intikt. Ten ten tweede is het heel belangrijk hoe de persoon, die het bericht moet brengen, de "anchorman," die teksten overtuigend aan de kijker dan wel luisteraar vertelt. Met betrouwbaarheid staan of vallen de kijk- en luistercijfers. Je kunt over de mooiste, de beste en tevens modernste apparatuur beschikken, de meest technische mensen achter je hebben staan en het meest beluisterde of bekeken station als werkgever hebben, maar zonder betrouwbare informatie en informatieoverdracht kom je er niet. In grote lijnen is dat wat Ted White in zijn boek met duizenden voorbeelden probeert duidelijk te maken. White reikt zijn lezer daarbij tal van handvatten aan.

De nieuwe context van het beroep. In deze vierde editie wordt diep ingegaan op de enorme wijzigingen die zich in het brengen van het nieuws gedurende de afgelopen vijftien jaar hebben ingezet. De wereld is veel opener geworden middels — en daar staat de kijkers dan wel luisteraars vaak niet bij stil — het live verslagen van het wereld en het lokale nieuws. De reporter wordt ter plekke ingezet om direct verslag te doen van onlusten, grote brandhaarden en oorlogen. Iets wat eigenlijk destijds begon met de inval van Irakese troepen in Koeweit. Dagelijks werden we, zover we de beschikking hadden voor ontvangst van signalen van stations als CNN, van uur tot uur door verslaggevers, die ter plekke waren, op de hoogte gehouden van de ontwikkelingen. In de periode daaraan voorafgaand werd verslaggeving met beeldmateriaal gedaan vanuit de diverse studio's, waarbij de beelden, vanaf het slagveld, beslist niet live werden gebracht maar vooraf waren ingeblikt.

De hedendaagse verslaggever dient derhalve veel directer en vooral adequater te reageren, zodat de kijker dan wel luisteraar een duidelijk en vooral informatief eerlijk bericht voorgeschoteld krijgt. Ted White, die door tal van specialisten op het gebied van journalistiek en communicatie is bijgestaan in het samenstellen van zijn boek, heeft gekozen voor gedegen onderbouwde hoofdstukken, waarbij je stap voor stap een zeer goed idee krijgt wat er allemaal bij komt kijken voordat je een echte naam kunt maken binnen de nieuwsverslaggeving. Bij wijze van spreken, brengt hij je via de hoofdstukken van tree tot tree op de ladder naar bekendheid, waarbij heel duidelijk wordt gemaakt dat bij lange na niet iedere nieuwsjournalist uiteindelijk de "anchorman" wordt, die hij graag zou willen worden.

Aanbevolen les- en leesstof. Het mooie is dat de lezer per hoofdstuk terdege tot nadenken wordt gezet. Ieder hoofdstuk sluit namelijk af met een aantal vragen, die betrekking hebben op het daarvoor behandelde en puur op de praktijk van "het nieuws maken en brengen" zijn gericht. Wel dient gesteld te worden dat de diverse hoofdstukken typisch gericht zijn op de Amerikaanse markt, waar het boek als studieboek wordt gebruikt. Desondanks verschaft het boek honderden zeer belangrijke tips die ook voor de jonge radio- dan wel televisienieuwsmaker in Nederland en België van belang zijn.

Lezing van het boek bevestigt nogmaals mijn mening, dat de vele lokale radio- en televisiestations niet bepaald aan een gedegen schoolse opleiding van hun personeel doen. Dat is uiteraard vaak afhankelijk van de benodigde financiële budgetten, die in ons land vooral bij de lokale omroep minimaal zijn. Om die reden zou ik dit bijzondere boek graag zien liggen op elke leestafel voor het personeel van de lokale omroepen in Nederland en België. De vierde uitgave van "Broadcast news writing, reporting, and producing" is te bestellen bij Elsevier in Amsterdam onder ISBN 0-240-80659-X of op het internet op het adres www.elsevier.com. De prijs ligt rond de 50 euro exclusief verzendkosten — niet bepaald weinig, maar dat bedrag zijn de vijfhonderd pagina's meer dan waard.