volume 10
oktober 2007

Veronica geboekstaafd

Bespreking van:

Arjan Snijders (2007), "Herinnert U zich deze nog?" Dertig jaar ups and downs van Veronica. Soesterberg: ASPEKt (ISBN 13 978-90-5911-405-0).

door Hans Knot

Het kostte Arjan Snijders drie jaar research, maar nu is zijn geschiedschrijving van radio-omroep Veronica ook af. Het dikke boek laat het resultaat zien van al het graafwerk in de archieven en de vele openhartige gesprekken met wel dertig medewerkers. Hans Knot las het voor ons door.

Een klinkende titel. Dit boek kan een Veronica-fan niet ontgaan. Als de klinkende titel zelf al geen reden genoeg is om deze baksteen in de boekwinkel direct uit het schap te halen, dan moet het wel het uiterst bonte omslag zijn, waarop de merknaam "Veronica" veelvuldig te lezen valt. Beide horen bij elkaar. De kreet "Herinnert U zich deze nog?" is immers een van de vele slogans die in de loop van de tijd onherroepelijk verbonden zijn geraakt aan de naam van radio-omroep "Veronica."

Het boek telt liefst 586 pagina's en is rijkelijk voorzien van foto's, wel honderden, zowel in zwart-wit als in kleur. Het roept daarmee, naast het prachtig vlot geschreven verhaal door auteur Arjan Snijders, vele herinneringen op. Na een aanloophoofdstuk over de roerige tijd van het voor velen enige echte Radio Veronica, de zeezender die actief was tussen 1960 en 1974, gaat dit nieuwe boek over Veronica hoofdzakelijk over de periode 1975-2005. Een drie decennia durende periode waarin de organisatie zowel bekend stond onder de afkorting VOO als de roepnaam Veronica.

Die dertig jaren tussen 1975 en 2005 heeft de organisatie, ondermeer onder de bezielende leiding van Rob Out, gestreden om de grootste publieke omroep in de Nederlandse geschiedenis te worden. Daarbij werden er zowel op de radio als de televisie veel inspirerende en ook vernieuwende programma's gebracht, die andere omroepen weer aanzetten zichzelf ook te vernieuwen. Snijders heeft zich ondermeer goed laten informeren door dertig van de hoofdrolspelers die binnen de organisatie actief zijn geweest. Het is niet alleen het bekende glorieuze verhaal van de succesvolste uit de Nederlandse omroepgeschiedenis, want ook veel zaken die mis gingen blijven niet onvermeld.

Drie jaar speurwerk. Ruim drie jaar lang heeft Snijders gewerkt aan de research voor zijn boek, waarbij hij werd ondersteund vanuit de Vereniging Veronica maar wel steeds, zoals vooraf bedongen, een absolute journalistieke vrijheid kreeg. Een vrijheid die noodzakelijk is om een zo eerlijk mogelijk beeld te kunnen schetsen van de zeer diverse gebeurtenissen in drie decennia "Veronica." Wat er ook veranderde, die naam is bij een zeer breed publiek altijd herkenbaar gebleven, mede vanwege de openheid, de laagdrempeligheid en vooral de vrijblijvendheid. Geen enkele politieke of religieuze binding was er voor Veronica als publieke omroep, dan wel later als commerciële omroep. Wel heeft de politiek de VOO regelmatig en langdurig dwars gezeten, hetgeen in Snijders' boek niet onvermeld blijft.

De enorm grote aanhang voelde zich bij de VOO veel beter thuis dan bij de al decennia bestaande publieke omroepen uit het verzuilde verleden. En, onder het motto "Je bent jong en je wilt wat," werden ook de jongeren gelokt om een lidmaatschap te nemen op de VOO en bovendien op die van het Veronicablad, dat nog steeds wekelijks een omzet heeft van meer dan een miljoen exemplaren. Zeer bijzonder, en een ander groot kassucces, dat haar wortels had binnen de zeezenderperiode van Radio Veronica.

In het verhaal tonen de oud-medewerkers zich ook heel eerlijk over de laatste periode van de zeezender door te stellen dat men in de periode eigenlijk veel te netjes en te aardig is geweest en men veel harder had moeten reageren op de wettelijke maatregelen vanuit de toenmalige regering. Tevens gaat men het uiten van onderlinge verwijten niet uit de weg. Snijders maakt daarvan in zijn verhaal terecht ook veelvuldig gewag. Leek het in de uitzendingen vanaf zee zowel als vanaf land als publieke omroep er vaak op dat alles in vreugde met elkaar gedeeld, in de praktijk lagen de Veronica-medewerkers geregeld met elkaar overhoop.

Storende jaartallen. Natuurlijk komen er op bepaalde plekken in het boek zaken naar voren, die een gelouterde lezer in verwarring kunnen brengen. Laat ik me beperken tot het hoofdstuk over de zeezender Veronica. Alleen al vóór pagina 31 kom ik drie verschillende aantallen tegen als het gaat over de opkomst van de demonstranten op 18 april 1973, vaak omschreven als de tot dan grootste demonstratie ooit gehouden in Den Haag. Ook wordt een veelgemaakte fout herschreven door het REM-eiland een booreiland te noemen, terwijl het destijds ging om een speciaal gebouwd kunstmatig platform voor het runnen van een radio en televisiestation.

Ook laat Snijders een historische fout staan, die eerder in andere publicaties voorkwam, en wel dat in 1974 Engeland het Verdrag van Straatsburg nog niet had geratificeerd. Reeds eind september 1967 was de ondertekening een feit. Helemaal doet Snijders afbreuk aan de geschiedenis als hij — in het verhaal rond de eventuele terugkeer van Veronica vanaf internationale wateren — de MV Mi Amigo opeens voor de Spaanse kust "verankert". Verder ontbreekt bij de opsomming van boeken over Veronica, de vijfdelige serie die in de jaren negentig werd uitgegeven door de Stichting Media Communicatie uit Amsterdam.

Misschien was het beter geweest voor de auteur iemand van de Stichting Norderney te hebben uitgenodigd om tijdens het schrijfproces een meedenkende tweede persoon te zijn. Ongetwijfeld waren de storende foutjes dan weggebleven uit het verder, zoals al gesteld, prachtig vlot geschreven verhaal.

Voer voor op de leestafel. Zonder twijfel zullen er bij de lezers die het allemaal vanuit de verte, dat wil zeggen vanachter hun radiotoestel, hebben meegemaakt, heel veel herinneringen terugkomen uit de tijd dat we nog jong waren en ons enthousiast bij de menigte voegden om te demonstreren tegen het voor ons onmogelijke, het wettelijk verbieden van een radiostation, dat ons zo lief was. "Herinnert U zich deze nog?" Dertig jaar ups & downs van Veronica, door Arjan Snijders is een boek dat zeker de moeite waard is om op de leestafel te leggen en regelmatig terug te pakken om nogmaals de jaren van toen te beschouwen.