volume 11
februari 2009

De muzikale jaren vijftig van Vic van de Reijt

Bespreking van:

Vic's Fabulous Fifties. De honderd favorieten van Vic van de Reijt. Universal Records, 2009 (nummer: 882 388-9; 5 cd's met een toelichting door Vic van de Reijt)

door Hans Knot

Op het vlak van de populaire muziek waren de jaren vijftig allerminst eenvormig. Naast het lichte lied, de crooners en de rock-and-roll was er ondermeer een golf van internationaal getinte songs — denk aan de Duitse schlagers en de Italiaanse liefdesliedjes — en een hausse aan instrumentale muziek. Van deze verscheidenheid maakte Vic van der Reijt onlangs een muzikaal overzicht, dat hier door Hans Knot wordt besproken.

Muziek in herhaling. In de bakken van de grote cd-winkels tref je tegenwoordig met grote regelmaat cd's met titels als "swinging fifties," "best of the sixties," "seventies gold" en meer van soortgelijke benamingen. Vaak loop ik dan tegen een verzamel-cd op, die een paar jaar eerder al werd uitgebracht en die simpelweg, voorzien van een nieuwe titel en een andere hoes, andermaal in de bakken ligt. En dat, terwijl de track-samenstelling gelijk is gebleven. Tsja, hoe bespelen we het koperspubliek? Vaak worden dergelijke cd's dan ook per ongeluk dubbel aangeschaft. Als serieus verzamelaar van muziek sinds de beginjaren zestig en als radioluisteraar sinds mijn prille jeugd, was ik dan ook verheugd te zien dat muziekcriticus, cd-samensteller en leeftijdgenoot Vic van de Reijt weer aan het werk was geweest een muzikaal tijdperk voor ons te ontsluiten op de voor hem zo geëigende manier.

Dit keer heeft Van de Reijt zich toegelegd op de voor velen "stoffige" jaren vijftig van de vorige eeuw. In het recente verleden was de wandelende muziekencyclopedie al verantwoordelijk voor de samenstelling van meesterwerkjes als ondermeer "Vic van de Reijt's Top 100 van Nederlandstalige Singles," "De Nederlandstalige Cover Top 100 van Vic van de Reijt" en "Vic van de Reijt presente les Meilleurs 69." Telkens cd-boxen die de vijftigplussers onder ons weer terugbrachten naar hun jeugdjaren, waarin de radio nog een van de centrale onderdelen was van het gezinsleven.

Heel opmerkelijk is dat de samensteller in het bijgesloten boekwerkje stelt dat de jaren vijftig niet puur van 1950 tot en met 1959 liepen. Er valt, zo stelt hij, veel meer voor te zeggen voor de stelling dat de "fifties" de jaren van 1954 tot en met 1962 bestreken en de "sixties" die van 1963 tot en met 1974. Met die uitspraak in gedachten liep ik meteen de prachtige track-lijst door om te zien of Van de Reijt dat idee ook in de selectie was nagevolgd en of er dus overstapjes waren gemaakt naar de jaren zestig. Ik slaagde een zucht van opluchting, toen ik merkte dat hij zich desondanks heeft gehouden bij de jaren vijftig in de formele zin van het woord. Bovendien heeft Van de Reijt ervoor gezorgd dat het een hele mooie verzameling is geworden.

Over dames, crooners en rock-and-roll. De radiohistorie beschouwend kan worden gesteld dat aan de deejays vaak werd voorgehouden, in een uurschema van te draaien songs, nooit de fout te maken om twee keer een vrouwelijke artiest achter elkaar te draaien, daar dit tot vervlakking zou leiden en de luisteraar bij het betreffende station zou weg doen trekken. Immers er was meer dan een station op de middengolf. Van der Reijt houdt daar gelukkig in het geheel geen rekening mee, want de eerste cd van de vijf heet "Ladies First." Liefst tien vrouwen passeren de revue, waarbij ondermeer het zo vaak ongewaardeerde origineel. Een goed voorbeeld is hier het nummer "Tweedle Dee" van LaVern Baker uit 1954, een song die later roekeloos werd gecoverd door Little Jimmy Osmond die er — in mijn oren onterecht — kapitalen mee verdiende.

Direct na de tien dames komen er tien heren voorbij, waarbij je kunt voorstellen dat de dames zo verliefd zouden kunnen worden bij het aanhoren van het geluid van crooners als Dean Martin, Frank Sinatra, Johnny Ray en Perry Como. De samensteller heeft er trouwens voor gewaakt dat geen enkele artiest twee keer voorkomt op deze vijfdelige cd-collectie, hetgeen als zeer lovend mag worden geprezen. Net als van de eerste, maakt Van de Reijt ook van de tweede cd, die de titel "Ain't Got No Home" meekreeg, een mooie smeltkroes van "Rhytmn and Blues," "Country," "Doo Wop" en de songs uit de categorie "Novelty Songs". Het is heerlijk om ook op deze cd weer de originelen voorbij te horen komen, die door velen vaak zijn vergeten. Zo valt de versie te beluisteren die Smiley Lewis in maakte van "I Hear You Knocking" en "Smokey Joe's Café" van de formatie The Robins. De cd bevat voor mij, afgezien van Bo Didley's "Say Man," geen echte uitschieters, maar dit doet niets af aan de samenstelling. Zelf heb ik de muziek uit die periode zo vaak en intensief beluisterd, dat er niet veel nieuws meer te horen valt.

"Shake Baby Shake" is de titel van de derde cd die ons in staat stelt de kuifen weer vol brillantine te smeren, de meest spiegelende schoenen aan te trekken en met een bazooka-kauwgum in de broekzak op weg te gaan naar de plek waar de meiden al in petticoat samenscholen om een avondje te genieten van de jongens, de muziek en de geheimpjes van de vriendinnen, dit alles opgejut door de rock-and-roll-muziek van de jaren vijftig. Natuurlijk ontbreekt de Big Bopper niet op deze cd, evenmin als Buddy Holly, Roy Orbison, Elvis Presley, Little Richard en Carl Perkins, maar worden we ook verblijd met het geluid van Jackie Brentson and his Delta Kings en het nummer "Rocket 88" en zeer verrassend de originele uitvoering uit 1954 van "Shake, Rattle And Roll" van Big Joe Turner and his Blues Kings.

En nog meer... Dan denk je dat je na het aanhoren van de eerste drie cd's het wel even gehad hebt, maar niets is minder waar want dan komen pas, in mijn oren, de mooiste twee cd's. "Volare" is de veelzeggende titel van het vierde schrijfje, waarop Van de Reijt twintig internationale hitwerkjes heeft samengevoegd. De warmte sprankelt ervan af, waarbij voor mij nummers voorbij komen die ik gewoon decennia niet had gehoord. Ook op deze cd staan natuurlijk nummers die gewoonweg te verwachten zijn. Maar daarnaast zijn er ook songs die nog niet in mijn eigen collectie voorkwamen zoals "Sous Le Ciel De Paris" van Juliette Gréco, "Eh Cumpari" van Julius Larosa en "Tumbala-Lika" van The Barry Sisters, een nummer dat vaak op de radio te horen was, maar dat ik nooit eerder op een cd aantrof.

De vijfde cd kreeg als titel mee "Holiday for Crooners" en bevat dus een twintigtal nummers waar de zangers en zangeressen er even het zwijgen toe doen. In plaats daarvan worden we verblijd met een twintigtal spetterende instrumentale nummers, die liggen tussen het warme geluid van Perez Prado and his Orchestra, filmmuziek als "The Third Man Theme," en tunes van televisieseries als bijvoorbeeld "Dragnet" uitgevoerd door Ray Anthony and his Orchestra. Het was alsof ik weer aan knop vier van de draadomroep draaide toen de "Swedish Rhapsody" van Percy Faith and his Orchestra voorbij kwam. Ook met de vijfde cd brengt Vic's "Fabulous Fifty" weer zeer verrassende uitschieters als "Jam Up" van Tommy Ridgley and his Band en "La Java Des Bombes Atomiques" door André Pop et son Orchestra.

Van de Reijt dacht in eerste instantie in een avondje dit klassewerkstuk te kunnen voltooien. We mogen hem echt dankbaar zijn dat hij er bewust meer tijd in heeft gestoken. Op snelheid van "The Typewriter" van Leroy Anderson and his Pops probeer ik deze recensie af te sluiten met de aanmoediging: morgen naar de winkel en kopen die box!