volume 11
september 2008

De reus van Manx

Bespreking van:

Andy Wint (2008), Manx Giant from the Wonderful Isle of Man The story of Radio Caroline North, 1964-1968. Chesterfield: Chesterfield Publications (116 pagina's; ISBN 978-0-9560139-0-3)

door Hans Knot

Met terugwerkende kracht viert het Eiland van Manx dit jaar de komst van Radio Caroline North. Voor die gelegenheid is er een tentoonstelling, Pirates of the Irish Sea, en verschijnt er ook een boek over het station van de hand van Andy Wint. Hans Knot vertelt er meer over.

De geschiedenis van de commerciële zeezenders voor de Britse kust begon in maart 1964 met de alle eerste uitzendingen van de inmiddels wereldwijd bekende Radio Caroline, in mei van dat jaar gevolgd door die van Radio Atlanta. Twee radiostations, twee ondernemingen en een haven — het Ierse Greenore — waar beide schepen werden omgebouwd tot drijvend radioschip. Een van de redenen om een radiostation vanaf zee te starten was het feit dat de BBC, de publieke omroep in Groot Brittannië, strikt gereguleerd was en onderhevig aan de zogenaamde needle time. Men mocht dus beperkt muziek vanaf grammofoonplaten laten horen en de rest diende live vanuit de studio te komen. Dit betekende dat er geen materiaal in de programma's aan bod kwam van de kleinere platenmaatschappijen en dat vele nieuwe artiesten de kans niet kregen zich binnen de industrie te ontplooien. Een aantal groepen ondernemers in Scandinavië en Nederland waren met hun eigen radiostations vanaf zee Caroline en Atlanta al voorgegaan met ook bij hen het doel de monopoliepositie van de publieke omroepen te doorbreken.

Om die reden kozen zowel Ronan O'Rahilly van Radio Caroline als Alan Crawford van Radio Atlanta ervoor een eigen zendschip te laten inrichten in Greenore, dat op dat moment in het bezit was van de vader van Ronan O'Rahilly. Er is dus geen vraag nodig om er achter te komen welk radioschip het eerste de haven verliet om haar uitzendingen te beginnen. Enkele weken nadat Radio Caroline in de ether was gekomen volgde Radio Atlanta en waren beide station topnieuws in de kranten. Na enkele weken in de ether te zijn, zagen beide partijen dat de commerciële interesse van potentiële adverteerders bijna nihil was. Besprekingen tussen beide partijen leidde tot een fusie van beide organisaties en twee radiostations, die beiden de naam Radio Caroline zouden gaan gebruiken. De MV Mi Amigo, het voormalige schip van Radio Atlanta, werd Radio Caroline South, terwijl de MV Fredericia als Caroline North zou worden verankerd bij het eiland Man. Op 2 juli 1964 werd de fusie officieel aan de pers in Londen bekend gemaakt.

Links: Als manager van de Discotheque Club werd Ronan O'Rahilly in 1964 beschuldigd van drugshandel (The Times, 10 juni 1964) (klik op de afbeelding voor een groter beeld)

In mijn radioarchief komt een uren lange opname voor, waarin presentator Tom Lodge, geassisteerd door de kapitein van de Fredericia, Abraham Langeveld, verslag doet van de lange reis die het zendschip vanaf de oostkust naar de noordwest kust van Engeland maakte. Een prachtig programma waarin de luisteraars regelmatig werden geïnformeerd over de positie van het zendschip en de voortgang van de reis. Daarbij de vele plaatsen noemend waar men voorbij kwam, waaronder plaatsen aan de kustlijn van de graafschappen Kent, Sussex, Hampshire, Devon en langs de kust van Wales. Nog steeds komt deze opname regelmatig uit mijn archief om te beluisteren. Het is — in mijn oren — de start van een prachtige periode: twee keer Radio Caroline, North en South, waarbij de bewoners van Noord Nederland, waar ik ook woon, het geluk hadden beide stations redelijk te kunnen ontvangen. Daarbij had Radio Caroline North toch een flink aantal stappen voorsprong als het ging om de presentatie en vooral de muziekkeuze. Er werd ondermeer veel regionaal gerichte muziek gedraaid die je op andere stations niet hoorde.

Dit jaar is er op het Eiland Man een prachtige tentoonstelling over de rol die Radio Caroline North speelde. Eind september vindt er tevens een conventie plaats, waarbij vele voormalige Caroline-deejays en andere medewerkers gedurende een weekend lang herinneringen gaan ophalen en eer zullen betonen aan dat prachtige radiostation Caroline North dat in de periode van begin juli 1964 tot en met begin maart 1968 in de Ierse Zee actief in radio was. Dit alles samen was voor Andy Wint de reden dit prachtige boek te publiceren. Hij is er in geslaagd, met medewerking van vele betrokkenen, een zeer mooi geïllustreerd boek op de markt te brengen. Het is niet alleen het verhaal van een radiostation dat miljoenen luisteraars vele jaren prachtige programma's bracht en leerde proeven aan vele nieuwe artiesten maar het geeft tevens een inzicht met foto's en ander illustratie materiaal, waarvan een deel nooit eerder werd gepubliceerd.

Rechts: Kapitein Bunninga

Er staan helaas een tweetal kleine fouten in het boek, die ik dien te noemen. Op pagina 35 staat een foto van een kapitein van de Fredericia, waarbij de naam "Beaker" wordt genomen. Echter de naam die bij de foto behoort, is die van Bill Bunninga, de latere kapitein van de Galaxy. Hij werd via de firma Wijsmuller uit Baarn ingehuurd. Misschien dat dit bij een herdruk van het boek kan worden veranderd. Een andere historische fout, die bij herhaling in publicaties verschijnt, is het gegeven dat er wordt gemeld dat Ronan O'Rahilly manager was van Georgie Fame. Natuurlijk heeft Ronan dit altijd weer beweerd, net als de opmerking dat hij eigenaar van de jazz-club The Scene was. Intensief onderzoek heeft me jaren geleden al geleid naar de naam van de echte manager van Georgie Fame, Rick Gunell. Het boek kost 15 Pond en meer informatie kan worden gevonden op de website: ManxGiant.com.