volume 11
december 2008

De 26ste "Sender und Frequenzen"

Bespreking van:

Michael Schmitz en Wolf Siebel (2008), Sender und Frequenzen 2009. Jahrbuch für weltweiten Rundfunkempfang. Baden Baden: Siebel Verlag (576 pagina's; ISBN 978-3-88180-676-3; prijs: 25,90 euro)

door Hans Knot

Aan het eind van elk jaar vindt Hans Knot weer de Duitse radiobijbel in zijn postbus. Ook dit keer bespreekt hij dit voor de radioliefhebber onmisbare naslagwerk.

Alles over radio. Ieder jaar als de maand november weer ten einde loopt, ga ik wekelijks met plezier naar mijn postbus. In het achterhoofd heb ik dan de gedachte dat het "boek der boeken" op radiogebied er wel eens zou kunnen zijn. Dit jaar was het twee weken later dan gewoonlijk, zo rond 10 december, dat het exemplaar van "Sender und Frequenzen" arriveerde. Het is alweer voor de 26ste keer dat de bijbel voor de radioluisteraar, die de Duitse taal rijk is, verschijnt. Het geduld van de beide auteurs, Michael Schmitz en Wolf Siebel, moet welhaast onuitputtelijk zijn. De inspiratie en het doorzettingsvermogen dat zij ieder jaar weer opbrengen om dit lijvige boek samen te stellen, is anders moeilijk voorstelbaar.

"Sender und Frequenzen" geldt voor onze oosterburen als het enige boek op de markt dat alles beschrijft wat er zoal aan radiostations op de kortegolf, de middengolf, de langegolf en via de satelliet of internet is te beluisteren. De auteurs verhalen over radiostations in meer dan tweehonderd landen op onze aardbol, die verdeeld zijn over alle regio's. Waar het gaat om de eerste groep, de kortegolfradio, worden er nuttige tips geleverd hoe deze radiostations zo optimaal mogelijk zijn te ontvangen. Ook dit jaar is er in "Sender und Frequenzen" een uitgebreid overzicht terug te vinden van het ontvangstspectrum.

Een langlopend succes. Schmitz en Siebel reiken ook de DX'er een helpende hand. De luisteraar die op afstand zoveel mogelijk stations wil ontvangen, vindt in het boek alle adressen van de betrokken stations. DX'ers zenden immers graag ontvangstberichten en het kan soms uren duren voordat in een uitzending een adres wordt genoemd. Met dit boek zijn die adressen gemakkelijk voorhanden. Het overzicht is op dit punt werkelijk imposant. In de lijst komen de meest vreemde landen voor. Om een paar voorbeelden te noemen: Vanuata, een land met 226 duizend inwoners. Ik had er nog nooit van gehoord totdat ik doorlas en kwam tot de oude naamgeving: Nieuwe Hebriden.

Maar ook een landje in de Stille Oceaan met rond de tienduizend inwoners wordt niet vergeten: Tuvala. Het bestaat uit negen eilanden en werd in 1979 onafhankelijk van het Verenigd Koninkrijk. Men verhaalt dat geen enkel punt van het land hoger ligt dan vijf meter boven de zeespiegel en het is te verwachten dat het eens geheel onder water zal verdwijnen. De staatsradio is echter op geen enkele manier in onze regio te ontvangen. Men zendt alleen uit via de middengolf en de FM uit en de internetvoorziening is matig tot slecht bijgewerkt te noemen. Een derde, en laatste voorbeeld van een praktisch onbekend land is Palau, andermaal een eilandengroep, met ongeveer twintigduizend inwoners, gelegen ten noorden Papoea Nieuw Guinea. Dit land stond ruim dertig jaar onder gezag van de Verenigde Naties en werd in 1994 onafhankelijk. Op een van de eilanden runt de organisatie High Adventure Ministries een kortegolf-zender. Hier worden religieuze uitzendingen mee verzorgd met als doelgebied Azië. De zender wordt op bepaalde uren ook verhuurd aan Radio Free Asia. Een tweede station in dit land is het commerciële WWFM. Het in het boek staat allemaal keurig beschreven.

Een boek als dit kan natuurlijk niet worden geschreven door twee auteurs. Schmitz en Siebel kregen bij hun werk hulp van een uitgebreide redactie. Wel stonden ze beide aan de wieg van deze succesvolle publicatiereeks. In 1982 begonnen ze hun idee uit te werken om met een jaarlijks boek te komen. In november 1983 werd het idee verwezenlijkt in de publicatie van de eerste editie, waarbij het afwachten was of het ook iets zou worden. Wel, direct succes bleek gegarandeerd mede doordat men niet alleen de kortegolfluisteraar met de uitgave een plezier deed, maar ook andere radiohobbyisten wist aan te spreken. En het moet worden gezegd: vanaf de tweede editie werd er al naar gestreefd om een nog beter boek te produceren met meer technische gegevens, meer uitgebreide informatie en een meer professionele opzet; iets waarin de samenstellers telkens weer in zijn geslaagd.

Nieuwe ontwikkelingen. Natuurlijk is de enorme technische ontwikkeling binnen de radio-industrie niet ongemerkt aan de samenstellers voorbijgegaan. Veel radiostations, die decennialang via de kortegolf actief waren en daarna met deze vorm van transmissie stopten, zijn nu via internet te beluisteren. Voor de gemiddelde Dx'er is dat misschien niet zo interessant, aangezien het vinden van een radiostation voor hen nu veel te gemakkelijk gaat. Weer andere hobbyisten vinden het luisteren via het internet echter een groot voordeel. Er is in ons land een groep liefhebbers van de Amerikaanse radio die in de tweede helft van de vorige eeuw menig nachtrust oversloegen om vooral, tijdens goede condities, toch maar enkele minuten een signaal van een Amerikaans middengolfstation op de ontvanger te kunnen binnenhalen. Veel van deze liefhebbers hebben zich de laatste jaren kunnen verlekkeren aan het enorm grote aanbod aan Amerikaanse radiostations die ook via "live streaming" op het internet waren te beluisteren. We schrijven "waren" want veel van die stations hebben hun internetactiviteiten inmiddels stopgezet, omdat de Amerikaanse overheid een opslag voor auteursrechten heeft opgelegd aan stations die hun signaal ook via het World Wide Web verspreiden.

Ook voor de beginnende DX'er is het boek "Sender und Frequenzen 2009" een absolute must. In een aantal hoofdstukken worden namelijk de belangrijkste beginselen heel duidelijk uitgelegd. Zo kan je bijvoorbeeld lezen, hoe je moet omgaan met de verschillende tijdzones die er op de wereld zijn en hoe de verdeling in de omroepbanden is opgebouwd. Verder wordt er een groot aantal tips gegeven voor een succesvolle wereldontvangst. Maar ook de nieuwste vorm van radiobeluisteren, via je mobiele telefoon, is onderdeel van deze publicatie. Twee zeer interessante hoofdstukken zijn die over de ondergrondse geheime, vaak politiek gerichte, stations en de vrije radiostations, ook vaak piratenzenders genoemd. Al met al interessant genoeg om snel tot aanschaf over te gaan. Het boek is te bestellen via de website Verlag für Technik und Handwerk GmbH. De aanschaf geeft de koper recht op nog drie kosteloze bijlagen die in de loop van het nieuwe jaar zullen verschijnen.