volume 14
januari 2012

Laatbezorgde excuses voor een bomaanslag

In de nasleep van de aanslag op de Mebo II

door Hans Knot

Eenenveertig jaar is het inmiddels geleden dat er op volle zee een aanslag werd gepleegd op de Mebo II, het zendschip van Radio Northsea International, waarvanaf ook het Nederlandstalige Radio Noordzee haar programma's verzorgde. Gelukkig zonder slachtoffers maar wel veel schade. Het station won er zelfs aan populariteit door, vooral toen bleek dat concurrent Radio Veronica achter de aanslag zat. Jan Harteveld, destijds kapitein van de Mebo II, maakte onlangs een brief openbaar naar aanleiding van het recent overlijden van een van de duikers die achter de aanslag zaten. Een brief die aan hem in 1971 was geschreven. Ten tijde van de aanslag was dj en nieuwslezer Hans Hogendoorn, aan boord van het zendschip. Hij is nooit op de hoogte geweest van deze excuusbrief. Hans Knot vertelt een opmerkelijk verhaal.

Rechts: Jan Harteveld, kapitein van de Mebo II

Verlate excuses. Rond de Kerstdagen kreeg ik een groot aantal kerstwensen van voormalige zeezender medewerkers of bemanningsleden uit het verleden. Ondermeer kwam er een wens van kapitein Jan Harteveld, een van de kapiteins aan boord van de MEBO II. Uiteraard ging er een wens van mijn zijde terug, waarbij ik tevens aan Harteveld meedeelde dat Tom van der Linden, een voormalig bemanningslid van het zendschip in 1970, en tevens voorman van het duikteam van de bomaanslag, op 67-jarige leeftijd was overleden. Het slechte bericht trok de kapitein zich aan, mede gezien het feit dat Van der Linden ook aan boord van de MEBO had gewerkt. Terloops meldde Harteveld me dat hem als kapitein tijdens de detentieperiode van het duikteam in de Scheveningse gevangenis door de drie duikers nog een excuusbrief is gestuurd.

Deze brief en de betreffende enveloppe zijn op 2 januari 2012 boven water gekomen. Hans Hoogendoorn, die ten tijde van de bomaanslag aan boord zat, meldde me nooit van deze brief te hebben geweten. Al die decennia heeft hij zich heeft afgevraagd waarom de duikers nooit hun excuses hebben gestuurd. Een mirakel dat dit alsnog 'postuum' is gebeurd. De zoon van Tom van der Linden, genoemd naar zijn vader, schreef me — nadat ik hem het document stuurde —: "Ik vind het echt erg mooi dat je dit toch vrij unieke document met me delen wilt, en wat een raar toeval."

Onbeantwoorde vragen. Het is toch vreemd dat een dergelijke brief pas na 41 jaar boven water kwam en er een aantal mensen altijd met vragen zijn blijven zitten, nadat de aanslag had plaatsgevonden. Reden me nog eens te richten tot de kapitein met de volgende mail: "Beste Jan de door jou toegezonden brief, inzake het excuus van de duikers verantwoordelijk voor de aanslag op de MEBO II, heeft vandaag toch wel voor de nodige gevoelens gezorgd. Ikzelf — zoals je weet schrijf ik al sinds 1969 over radio — kreeg er behoorlijk kippenvel van maar ik heb de brief bijvoorbeeld ook laten lezen aan Hans Hoogendoorn, die ten tijde van de aanslag aan boord van het mooie schip zat.

"Hoogendoorn heeft al die vier decennia nooit geweten dat een dergelijke brief er was en altijd de duikers in gedachten verweten waarom ze nooit een excuus hebben uitgesproken. Is het misschien aan de plaatsvervangende bemanning en stafleden voorgelezen of is daar misschien niet aan gedacht. Trouwens zijn ze — de positief betrokkenen — heel erg blij dat je alsnog de brief hebt vrijgeven daar het toch goed doet het na zo vele jaren alsnog te lezen. Ik hoop even van je te horen."

Links: Hans Knot (l) interviewt Jan Harteveld (r) op de Radiodag Haarlem (27 maart 1993)

Een snelle reactie. In de ochtend van dinsdag 3 januari kwam de volgende reactie binnen: "Die brief is later aan boord gekomen dan verwacht omdat de reder 'Trip' de brief eerst aan Mr. Meister en Mr. Bollier wilde laten lezen. Ik zag die brief op het kantoor liggen en heb hem meegenomen aan boord van de MEBO II. Ik heb deze in de recreatiezaal voorgelezen voor de mensen die op dat moment aan boord waren. De brief is daar nog een tijdje blijven liggen, dat kan je wel zien aan de envelop. Het is mogelijk dat Hans Hoogenboorn op dat moment niet aan boord was. Ik was zelf ook verbijsterd na die aanslag, omdat ik ook veel contact had met Tom van der Linden. Hij kwam dikwijls aan boord en ik kon ook niet begrijpen dat het tegen ons gericht was. Daarom was ik ook blij die brief destijds te ontvangen. Ze zouden het onderwaterschip schoonmaken; er was al een plan gemaakt en toen ging dat ineens niet door (maar dit wist je al). En ze waren toen boos op Meister en Bollier; wij stonden daar buiten maar konden het toen niet bevatten, Ook bij mij thuis niet toen er verteld werd dat de kapitein van de MEBO II vermist was. Dat bericht heeft lang nagewerkt. Ik hoop dat je wat aan die informatie hebt, je kunt altijd mailen. Ik ben blij dat er door deze brief nog genoegdoening is, ook voor de duikers. Hans, de vriendelijke groeten, J.Harteveld."

Hans Hoogendoorn reageerde op zijn beurt als volgt: "Ja, ik vermoedde al zoiets. En met onregelmatige roosters en telkens wisselende samenstelling van de bemanning en uitzendploeg werden zaken ook niet goed overgedragen. Het zou ook aardig zijn geweest als John de Mol iets had laten weten, mocht hij iets van Meister en Bollier hebben gehoord. Maar het werd zomer, de reparatieploeg ging aan het werk, er moesten programma's bedacht worden. En die aanslag werd iets dat was geweest. Ook het strafproces ging grotendeels aan ons voorbij."