Dans de Bam-Bam-Boe

Tijd voor Tieners. Wat was eigenlijk het eerste specifieke programma gericht op teenagers? Veel babyboomers kunnen die vraag vrij gemakkelijk te beantwoorden, niet in de laatste plaats omdat de naam van het programma als zodanig al zo vaak is genoemd in terugblikken op de ontwikkeling van de popradio in Nederland. Voor de details inzake het eerste programma dient men echter te rade gaan bij de makers van het programma, want zoals zo vaak met programma's uit die tijd is er destijds niets op recordertape in de huiskamers vastgelegd.

Volgens een van de makers ging op 11 september 1959 precies om vijf uur in de middag de eerste aflevering van "Tijd voor Teenagers" de ether in. Het was het eerste en lange tijd ook het enige programma op de Nederlandse radio met popmuziek. Het werd uitgezonden door de VARA en aanvankelijk gepresenteerd door hoorspelacteur Dick van 't Sant onder de naam Dick Duster. Later nam presentator Herman Stok het roer over. Regisseur Co de Kloet, die bij de geboorte van het programma aanwezig was, heeft zo de nodige details van het eerste programma vastgelegd.

Verstoorde blikken. In jaargang 8, nummer 4 van het tijdschrift Aether uit 1994 schreef De Kloet over de beraadslagingen die aan de eerste uitzending vooraf gingen en meldde hij ondermeer: "De Nederlandse jeugd reageerde niet anders dan de jeugd elders in de wereld. En de Nederlandse platenindustrie had dezelfde belangstelling voor hoge oplagecijfers als overal waar een platenkopend publiek woonde, dat een paar centen te besteden had. Samen waren ze sterk. Wat in Amerika begon, zette gewoon door."

Hij stelde verder dat in het jaar van de eerste "Tijd voor Teenagers", 1959, de omwenteling eigenlijk al wereldwijd was voltooid. Paul Anka maakte dat jaar zijn derde "million seller" met "Lonely Boy", Frankie Avalon zijn tweede met "Venus", Freddy Cannon zijn eerste met het nummer "Talahassie Lassie", net als Dion and the Belmonts met "A Teenager In Love".

Alles behalve een. 11 september 1959, precies om vijf uur ging dus, althans volgens De Kloet, het eerste programma van "Tijd voor Teenagers" de ether in. Er was natuurlijk vooraf informatie in de kranten verschenen en er werd volgens een woordvoerder van de VARA die zaterdagmiddag goed geluisterd.

Andermaal het verhaal van De Kloet: "De eerste uitzending leverde driehonderd brieven op, voor een jeugduitzending een ongekend aantal. Wat draaiden we in dit "eerste enige echte onvervalste programma voor alle Nederlandse teenagers," zoals Dick Duster in zijn eerste zin "Tijd voor Teenagers" typeerde? In de juiste volgorde: "Kansas City" door Pim Maas, de Nederlandse Elvis Presley; "Waitin' in School" door Ricky Nelson; "Middernacht Blues" door Willy Schobben op de trompet. Vervolgens uit de film Als de dag begint: "You Gotta Learn" door Neil Sedaka; "Living Doll" door Cliff Richard; "Lonesome" door Monty Sunshine op de klarinet. Gevolgd door: "Mamamama Marie" door The Gaylords; "The Formula Of Love" door het duo Nina en Frederik en Louis Armstrong; en ook: "Just Young" door Paul Anka, en "You Are In Love" door Perry Como.

Van Hoelahoep naar Bam-Bam-Boe. Het ware verhaal rond het verbod tot uitzending ontbrak echter. Een deel ervan werd geopenbaard in een interview dat de Muziek Parade had met Coen van Orsouw, de componist van het nummer, en de tekstschrijver Joop van der Marel. Bij dit interview was ook een 18-jarig zangeresje aanwezig dat in korte tijd al aardig populair was geworden en het nummer "Dans de Bam-Bam-Boe" als haar allereerste single op het Fontana-label had opgenomen. Ze was eerder al bij twee andere werkgevers aan de slag geweest. De eerste had haar aangeraden ergens anders haar heil te zoeken, want hij was het niet zo eens met haar rock-and-roll-kreten en haar ferme danspassen. Of, zoals het in het interview werd geformuleerd: "de vrijheden die deze jonge dame koos pasten niet bij zijn onderneming."

Vervolgens ging ze aan de slag als zangeres van cowboyliedjes in Amsterdam, in bedrijven die destijds eigendom waren van Kees Manders. Maar het succes kwam vooral door haar optreden in het AVRO-programma "Nieuwe Oogst". Vervolgens was het Roel Balten van dezelfde omroep die haar contracteerde voor het programma "La Courtine", een programma speciaal voor de Nederlandse soldaten die langdurig in de betrefende Franse plaatsje waren gelegerd.

In de val gelopen. Aangenomen werd dat misschien de tekst van het liedje de oorzaak kon zijn geweest voor het verbod op de radio, maar dat lijkt me, gezien het bovenstaande, niet het geval te kunnen zijn. Of het diende te zijn dat het slaan door de mannelijke partner van invloed was geweest. Na diverse kranten van rond die tijd te hebben uitgespit, kwam ik terecht bij een bericht van 12 september 1959 waarin werd gemeld dat de AVRO-leiding had besloten dat men op samenwerking met de 29-jarige Joop van der Marel geen prijs meer stelde. Het bericht verschafte ook een verklaring.

Een week eerder, zo schreef de krant, had Van der Marel op wel een heel commerciële manier zijn "Bam-Bam-Boe"-kindje gepresenteerd in het televisieprogramma "Weekendshow", zonder dat dit vooraf was overlegd met de leiding. De toenmalige AVRO-directeur D. Repko stelde over deze maatregel,die hij persoonlijk had genomen: "Wij hebben dit gedaan omdat we de houding van de heer Van der Marel, die ons in de val heeft laten lopen met zijn "Bam-bam-boe" betreuren. Hij heeft zonder dat hij ons hier van te voren voor gewaarschuwd heeft reclame in onze uitzending gebracht. We vonden dit aanleiding genoeg om hem de eerste tijd niet meer in onze televisieprogramma's te laten optreden."