volume 21
augustus 2018

De korte geschiedenis van de Vrije Omroep

Over de omroep van de Boerenpartij die er nooit kwam

door Hans Knot

Het duurde allemaal niet lang, maar even leek het in 1968 toch bewaarheid te worden: een omroep die verbonden was aan de Boerenpartij van Hendrik Koekoek. Het plan struikelde over een conflict tussen Koekoek en Hetty Bennink, die eerder als omroepster betrokken was bij de uitzendingen van TV Noordzee vanaf het REM-eiland. Hans Knot vertelt er hier meer over.

Rechts: Hetty Bennink als omroepster voor de Boerenpartij

Een plan en een conflict. Het verhaal van de omroep van de Boerenpartij speelt zich af in het jaar 1968 en heeft twee hoofdpersonen. De eerste was een Tweede Kamerlid die met zijn Boerenpartij in de voorafgaande jaren redelijk vaak, al dan niet positief, in het nieuws was, bekend stond als "Boer Koekoek" maar feitelijk Hendrik Koekoek heette. De man was vijf jaar eerder met zijn Boerenpartij in de Tweede Kamer gekomen. De tweede was een blonde omroepster, die voorheen kortelings — door de wetgeving verdreven — actief was voor het televisieproject dat destijds vanaf het REM-platform voor de kust van Nederland werd uitgezonden. Hetty Bennink is haar naam. Zij was het die, samen met een collega, het allereerste televisieprogramma in het najaar van 1964 voor REM TV introduceerde.

Bennink had een fris, blond gekapt gezichtje dat, zo dacht Koekoek, wel in staat was de Boerenpartij via de zendtijd voor politieke partijen op de televisie, nog meer fleur te geven. Bovendien leek het Koekoek een goed idee haar ook tijdens partijbijeenkomsten in het land als presentatrice op te laten treden en aldus geschiedde. Maar er waren meer plannen, die na een bepaalde periode naar boven kwamen: was het, zo dacht Koekoek, geen goed idee om een eigen Boerenomroep op te starten? Koekoek gaf vooral aan Hetty Bennink de opdracht na te denken over en te komen tot een plan. De presentatrice ging daar achter de schermen driftig mee aan het werk. Maar het project liep klaarblijkelijk al na een aantal weken van de rails, want op 2 mei 1968 stond er in de dagbladpers te lezen dat Koekoek in conflict was gekomen met Bennink over wat in de berichtgeving de "Vrije Omroep" heette.

Het bittere conflict spitste zich volgens de dagbladpers toe op een door Bennink ontwikkeld plan voor een eigen omroep voor de Boerenpartij. Het conflict zou zo hoog zijn opgelopen dat een breuk niet meer leek te voorkomen. Informatie betreffende de botsingen kwamen naar buiten nadat Hendrik Koekoek zijn klachten had toevertrouwd aan het nieuwste nummer van De Vrije Boer, het blad van de BVL, de landelijke vereniging achter de Boerenpartij. Koekoek beschuldigde Bennink ervan dat zij als administratrice van de in oprichting zijnde omroepstichting het vertrouwen van hem en de Boerenpartij ernstig had beschaamd.

Door de partij was er onder de leden en verdere aanhang een actie op touw gezet om leden voor de toekomstige omroep te werven, waarmee Bennink voornamelijk was belast. Volgens Hendrik Koekoek had Bennink zonder reden een bestuursvergadering niet bezocht en tevens een verzoek tot controle betreffende het ledental van de toekomstige omroep, inclusief de boekhouding, geweigerd. Koekoek meende vervolgens de toekomstige leden te moeten verzoeken niet langer zaken te doen met Bennink maar de verschuldigde contanten voor zijn "vrije omroep" over te schrijven naar zijn eigen private girorekeningen.

Links: Boer Koekoek op een verkiezingsaffiche uit 1977

Een stukje kalmering. Het conflict speelde al enkele weken, want Koekoek had duidelijk geen vertrouwen meer in het werk van Bennink, wat onder meer leidde tot een hetze tegen de omroepster. Desgevraagd door de journalist van de GPD betreffende de problemen toonde Bennink een op 23 april 1968 door haar advocaat (en Boerenkamerlid) mr. H.C.J.M. Kronenburg, naar het huis van Koekoek in Bennekom verzonden verzoeningsepistel, waarin na de passage "het staken van haar activiteiten naar buiten zal gepaard moeten gaan met het staken van de activiteiten uwerzijds," aangedrongen werd op een "stukje kalmering" van de zijde van de partijleider.

Maar uit het stukje van de vermelde editie van De Vrije Boer bleek Hendrik Koekoek allerminst bereid zijn medewerkster in de armen te sluiten. In een interview vertelde Bennink dat het idee van een eventuele omroep helemaal niet afkomstig was vanuit de Boerenpartij, maar dat zij zelf met de plannen was gekomen. Ze had geen hekel aan links Nederland maar had wel het idee dat de gemiddelde Nederlander die een bedrijf runde, niet meer aan het woord kon komen op radio en televisie.

Zij kon echter ook niet de inspraak van de Boerenpartij in het plan voor de omroep ontkennen. Toen Koekoek ervan hoorde wilde hij die toekomstige omroep echter helemaal naar zichzelf en de partij toetrekken. Bennink: "Er was afgesproken, dat ik de administratie had; alle leden en dus al het geld zou bij mij binnenkomen. Opeens merkte ik dat ik minder brieven kreeg. Het bleek dat Koekoek de postbus leeghaalde en de brieven naar een ander doorstuurde. Later heeft hij nog drie gironummers van zichzelf gepubliceerd. Toen ging het geld naar hem en hij hield het vast, wat geheel tegen de afspraken was en wat rook naar verduistering."

Hetty Bennink stelde wel dat de moed niet in haar schoenen was gezonken en dat ze ondanks de problemen zou doorgaan met de actie tot het starten van een zendtijdaanvraag. Op dat moment hadden zich bij haar 3.000 van de toen vereiste 15.000 leden voor een aspirant-omroep aangemeld. Maar ze was langzamerhand wel Boer Hendrik Koekoek helemaal zat want, zo stelde zij: "Hij is een dictator en er zijn steeds meer mensen binnen de partij die genoeg van hem hebben. Er is binnen de partij een enorme machtstrijd aan de gang waarvan verwacht mag worden dat er binnenkort veel naar buiten zal komen."

Rechts: Hetty Bennink als omroepster bij de REM

Kascontrole. Nergens werd die tweede mei melding gemaakt van het gegeven dat de beschuldigingen nog een staartje zouden krijgen. Bennink werd verrast met een plotseling bezoek van de leden van het Partijbestuur met als doel een officiële kascontrole van de administratie van de "Vrije Omroep", die dag uit te voeren ten huize van Hetty Bennink. Na afloop van de controle, zo bleek de berichtgeving de volgende dag in de krant, diende de afvaardiging toe te geven dat er van geen enkele onregelmatigheid sprake was. De commissie, die bestond uit de Boerenpartij-leden Wijnia, Rommer en Vercraye, tekenden na afloop een verklaring dat de kas was gecontroleerd en in orde bevonden.

Vroeg in de ochtend, van de derde mei, werd mevrouw Bennink nogmaals benaderd door een journalist van de Gemeenschappelijke Persdienst. Ze meldde dat ze blij was dat van al die nare beschuldigingen, geuit door Hendrik Koekoek, niets waar was. Wel meldde ze dat de heren nog probeerden de ledenadministratie op te eisen, daarbij aan toevoegend dat als ze deze niet meekregen de recherche direct zou worden ingelicht. Toen Hetty had verklaard dat dan maar te doen besloot het drietal, zonder medeneming van de administratie haar huis snel te verlaten.

Omtrent de afloop kunnen we melden dat het nooit tot een eigen omroep voor de Boerenpartij kwam en ook kan vermeld worden dat een andere omroepster van de REM, Marianne Bierenbroodspot, door Hendrik Koekoek na de sluiting van REM radio en tv in dienst werd genomen als privésecretaresse, puur als steun van de zijde van de Boerenpartij voor het REM project dat door de Nederlandse regering onderuit was gehaald.